From: Richard M. Stallman Date: Mon, 20 Jan 2003 09:09:10 +0000 (+0000) Subject: Updated by Joanna Pluta . X-Git-Tag: ttn-vms-21-2-B4~11568 X-Git-Url: http://git.eshelyaron.com/gitweb/?a=commitdiff_plain;h=29a80b6953202887fac69f772d8c8eb97dc48867;p=emacs.git Updated by Joanna Pluta . --- diff --git a/etc/TUTORIAL.pl b/etc/TUTORIAL.pl index 55a393edb68..c4a1ef22cf5 100644 --- a/etc/TUTORIAL.pl +++ b/etc/TUTORIAL.pl @@ -1,56 +1,66 @@ -Copyright (c) 1985, 2001 Free Software Foundation, Inc. -Szczegó³y na koñcu pliku. Czytasz w³a¶nie krótki podrêcznik Emacsa. - -Polecenia Emacsa ogólnie wymagaj± wci¶niêcia klawisza CONTROL (czasami -oznaczanego CTRL lub CTL) lub klawisza META (czasami oznaczanego EDIT -lub ALT). Zamiast pisaæ META czy CONTROL za ka¿dym razem, gdy masz -przycisn±æ ten klawisz, u¿ywaæ bêdziemy nastêpuj±cych skrótów: - - C- oznacza trzymanie klawisza CONTROL podczas wciskania klawisza . - Na przyk³ad C-f bêdzie odpowiada³o naci¶niêciu f, podczas gdy - klawisz CONTROL by³ wci¶niêty. - M- oznacza trzymanie klawisza META wci¶niêtego podczas - wciskania klawisza . Je¶li nie masz klawisza META, - naci¶nij i pu¶æ klawisz ESC, a potem naci¶nij klawisz . - -Uwaga: by zakoñczyæ sesje Emacsa naci¶nij C-x C-c (dwa znaki). -Znaki ">>" na lewym marginesie w dalszej czê¶ci tego podrêcznika -oznaczaj± æwiczenia dla Ciebie. Na przyk³ad: +Copyright (c) 1985, 2001 Free Software Foundation, Inc. Szczegó³y na +koñcu pliku. Czytasz w³a¶nie krótki podrêcznik Emacsa. + +Niniejszy akapit celowo nie zawiera polskich liter. Jesli polskie znaki +w dalszej czesci podrecznika nie sa poprawnie wyswietlane, to znaczy, ze +Twoj Emacs nie zostal jeszcze prawidlowo skonfigurowany. Pomoc w tym +zakresie mozesz znalezc pod adresem: + + +Polecenia Emacsa wymagaj± na ogó³ wci¶niêcia klawisza CONTROL (oznaczanego +czasami Ctrl lub CTL) lub klawisza META (oznaczanego czasami EDIT +albo ALT). Zamiast pisaæ META czy CONTROL, za ka¿dym razem gdy bêdziesz +mia³ przycisn±æ jeden z tych klawiszy, bêdziemy u¿ywali nastêpuj±cych skrótów: + +C- bêdzie oznacza³o przytrzymywanie klawisza CONTROL podczas +wciskania klawisza . Na przyk³ad C-f bêdzie odpowiada³o +naci¶niêciu f, wówczas gdy klawisz CONTROL jest wci¶niêty. +M- bêdzie oznacza³o przytrzymywanie klawisza Meta lub Alt podczas +wciskania klawisza . Je¶li na klawiaturze nie ma klawisza META, +to trzeba nacisn±æ i pu¶ciæ klawisz ESC, a potem nacisn±æ klawisz . + +Uwaga: aby zakoñczyæ sesjê Emacsa, naci¶nij C-x C-c (kolejno dwa znaki). +Znaki ">>" na lewym marginesie oznaczaj± w dalszej czê¶ci tego podrêcznika +æwiczenia dla Ciebie. Na przyk³ad: + <> ->> Teraz naci¶nij C-v (nastêpny ekran), by przej¶æ na nastêpny ekran - podrêcznika (zrób to naciskaj±c jednocze¶nie klawisz CONTROL i v). - Od tego momentu powiniene¶ robiæ to zawsze, gdy dojdziesz - do koñca ekranu. +[W celach dydaktycznych s± zrobione dodatkowe odstêpy. Tekst jest kontynuowany ni¿ej.] + +>> Teraz naci¶nij C-v (nastêpny ekran), aby przej¶æ na nastêpny ekran +podrêcznika (zrób to naciskaj±c jednocze¶nie klawisze CONTROL i v). +Od tego momentu powiniene¶ robiæ to zawsze, gdy dojdziesz +do koñca ekranu. -Zwróæ uwagê na to, ze kilka linii powtarza siê, gdy przechodzisz z -ekranu na ekran; zachowanie to ma zapewniæ pewna ci±g³o¶æ podczas -przesuwania siê w obrêbie pliku. +Zwróæ uwagê na to, ¿e kilka linii siê powtarza, gdy przechodzisz z +ekranu na nastêpny; ma to zapewniæ wra¿enie ci±g³o¶ci podczas przesuwania +siê w obrêbie pliku. -Pierwsza umiejêtno¶ci±, która powiniene¶ opanowaæ, jest sposób -przesuwania siê z miejsca na miejsce. Ju¿ wiesz, jak przesuwaæ siê o -jeden ekran do przodu. By przesun±æ siê o jeden ekran do tylu, -wci¶nij M-v (wci¶nij META i naci¶nij v, lub naci¶nij v je¶li nie -masz klawisza META lub EDIT). +Pierwsz± umiejêtno¶ci±, która powiniene¶ opanowaæ, jest sposób +przesuwania siê z miejsca na miejsce. Wiesz ju¿, jak przesuwaæ siê +o jeden ekran do przodu. Aby przesun±æ siê o jeden ekran do ty³u, +wci¶nij kombinacjê klawiszy M-v (to znaczy wci¶nij i przytrzymaj +klawisz META lub Alt i jednocze¶nie naci¶nij v albo naci¶nij kolejno +klawisze v, je¶li nie masz klawisza META lub Alt). ->> Spróbuj nacisn±æ M-v, a potem C-v by przesun±æ siê w przód i w ty³ - kilka razy. +>> Spróbuj nacisn±æ M-v, a potem C-v, by przesun±æ siê w przód i w ty³ +kilka razy. PODSUMOWANIE ------------ -Nastêpuj±ce polecenia s± u¿yteczne do przegl±dania po jednym ekranie: +Nastêpuj±ce polecenia s³u¿± do przegl±dania tekstu po jednym ekranie: - C-v Przesuñ siê o jeden ekran do przodu - M-v Przesuñ siê o jeden ekran do tylu - C-l Wyczy¶æ ekran i wy¶wietl go na nowo, umieszczaj±c - tekst z okolic kursora w ¶rodku ekranu. - (Ta kombinacja to CONTROL-L, a nie CONTROL-1.) +C-v Przesuñ siê o jeden ekran do przodu +M-v Przesuñ siê o jeden ekran do tylu +C-l Wyczy¶æ ekran i wy¶wietl go na nowo, umieszczaj±c +tekst z okolic kursora w ¶rodku ekranu. +(Ta kombinacja to CONTROL-L, a nie CONTROL-1.) ->> Znajd¼ kursor i zapamiêtaj, jaki tekst jest w jego okolicy. - Naci¶nij nastêpnie C-l. - Znajd¼ kursor jeszcze raz i zwróæ uwagê, ¿e znajduje - siê on w okolicy tego samego tekstu. +>> Znajd¼ kursor i zapamiêtaj, jaki tekst jest w jego pobli¿u. +Naci¶nij nastêpnie C-l. +Znajd¼ kursor jeszcze raz i zwróæ uwagê, ¿e znajduje siê on +w pobli¿u tego samego tekstu. PODSTAWY KIEROWANIA KURSOREM @@ -59,426 +69,445 @@ PODSTAWY KIEROWANIA KURSOREM Przesuwanie siê z ekranu na ekran jest u¿yteczne, ale jak przej¶æ do okre¶lonego miejsca w obrêbie jednego ekranu? -Mo¿na to zrobiæ na kilka sposobów. Najprostszym jest u¿ycie poleceñ -C-p, C-b, C-f oraz C-n. Ka¿de z tych poleceñ przesuwa kursor o jeden -wiersz lub kolumnê w okre¶lonym kierunku. Oto schemat, który to -obrazuje: - - Poprzednia linia, C-p - (ang. previous line) - : - : - Wstecz, C-b .... Kursor .... Do przodu, C-f - (ang. back) : (ang. forward) - : - : - Nastêpna linia, C-n - (ang. next line) - ->> Przesuñ kursor na ¶rodek schematu za pomoc± C-n lub C-p. Naci¶nij - potem C-l, by zobaczyæ ca³y diagram na ¶rodku ekranu. +Mo¿na to zrobiæ na kilka sposobów. Najprostszym jest u¿ycie poleceñ +C-p, C-b, C-f oraz C-n. Ka¿de z nich przesuwa kursor o jeden wiersz +albo kolumnê w okre¶lonym kierunku. Oto schemat, który to obrazuje: + +Poprzednia linia, C-p +(ang. previous line) +: +: +Do ty³u, C-b .... Kursor .... Do przodu, C-f +(ang. back) : (ang. forward) +: +: +Nastêpna linia, C-n +(ang. next line) + +>> Przesuñ kursor na ¶rodek tego schematu za pomoc± C-n lub C-p. +Potem naci¶nij C-l, by zobaczyæ ca³y diagram na ¶rodku ekranu. To s± podstawowe polecenia kieruj±ce po³o¿eniem kursora, których -bêdziesz u¿ywaæ nieustannnie, warto wiêc je zapamiêtaæ. +bêdziesz u¿ywa³ bardzo czêsto, warto wiêc je zapamiêtaæ. >> Naci¶nij kilka razy C-n, by przesun±æ kursor do tej linii. >> Przesuñ siê w g³±b linii za pomoc± C-f, a potem do góry za pomoc± - C-p. Zwróæ uwagê na zachowanie siê C-p, gdy kursor jest w ¶rodku - linii. +C-p. Zwróæ uwagê na zachowanie siê C-p, gdy kursor jest w ¶rodku +linii. -Ka¿da linia tekstu koñczy siê znakiem nowej linii, który oddziela ja -od nastêpnej. Ka¿dy Twój plik powinien koñczyæ siê znakiem nowej -linii (ale Emacs nie zmusza Ciê do tego). +Ka¿da linia tekstu koñczy siê znakiem nowej linii, który oddziela j± +od nastêpnej. Ka¿dy Twój plik powinien siê koñczyæ znakiem nowej +linii (ale Emacs tego nie wymaga). ->> Spróbuj nacisn±æ C-b na pocz±tku linii. Powinno to Ciê przenie¶æ - na koniec poprzedniej linii. Dzieje siê tak dlatego, ¿e kursor - przechodzi nad znakiem nowej linii. +>> Spróbuj nacisn±æ C-b na pocz±tku linii. Powinno Ciê to przenie¶æ +na koniec poprzedniej linii. Dzieje siê tak dlatego, ¿e kursor +przechodzi wówczas nad znakiem nowej linii. C-f przechodzi nad znakiem nowej linii tak samo jak C-b. ->> Naci¶nij kilka razy C-b, by¶ dostrzeg³, gdzie jest kursor. - Naci¶nij potem C-f, by wróciæ na koniec linii. W koñcu naci¶nij - jeszcze raz C-f, by przej¶æ do nastêpnej linii. +>> Naci¶nij kilka razy C-b i obserwuj po³o¿enie kursora. +Naciskaj potem C-f, by wróciæ na koniec linii. W koñcu naci¶nij +jeszcze raz C-f, by przej¶æ do nastêpnej linii. -Gdy przesuwasz kursor poza dolna krawêd¼ ekranu, tekst za krawêdzi± -przesuwa siê na ekran (ang. scrolling). Dziêki temu Emacs mo¿e -przesun±æ kursor do okre¶lonego miejsca bez umieszczania go poza -ekranem. +Gdy przesuwasz kursor poza doln± krawêd¼ ekranu, tekst po³o¿ony +za krawêdzi± przesuwa siê na ekran (ang. scrolling). Dziêki temu +Emacs mo¿e przesun±æ kursor do okre¶lonego miejsca bez umieszczania +go poza ekranem. ->> Spróbuj przesun±æ kursor poza dolna granice ekranu za pomoc± C-n i - zobacz co siê stanie. +>> Spróbuj przesun±æ kursor poza doln± granicê ekranu za pomoc± C-n +i zobacz, co siê stanie. -Je¶li przesuwanie siê o jeden znak na raz jest dla Ciebie za wolne, -spróbuj przesuwaæ siê o s³owa. M-f (Meta-f) przesuwa kursor do przodu -o s³owo, a M-b przesuwa go do tylu o jedno s³owo. +Je¶li przesuwanie siê o jeden znak na raz jest dla Ciebie zbyt wolne, +to spróbuj przesuwaæ siê o s³owa. M-f (Meta-f) przesuwa kursor o s³owo +do przodu, a M-b przesuwa go o s³owo do ty³u. ->> Spróbuj nacisn±æ kilka M-f i M-b. +>> Naci¶nij kilka razy M-f i M-b. -Gdy jeste¶ w ¶rodku s³owa, M-f przesuwa kursor na koniec s³owa. Je¶li -natomiast jeste¶ w przerwie miedzy s³owami, M-f przesuwa kursor na -koniec nastêpnego s³owa. M-b zachowuje siê podobnie, jak chodzi o -ruch do ty³u. +Gdy jeste¶ w ¶rodku s³owa, to M-f przesuwa kursor na jego koniec. +Je¶li natomiast jeste¶ w przerwie miedzy s³owami, to M-f przesuwa +kursor na koniec nastêpnego s³owa. M-b zachowuje siê podobnie +dla ruchu do ty³u. ->> Naci¶nij M-f i M-b kilka razy na przemian z C-f i C-b tak, by¶ - móg³ zauwa¿yæ dzia³anie M-f i M-b naci¶nietych w ró¿nych miejscach - wewn±trz i pomiêdzy s³owami. +>> Naci¶nij M-f i M-b kilka razy na przemian z C-f i C-b, tak by¶ +móg³ zauwa¿yæ dzia³anie M-f i M-b naci¶niêtych w ró¿nych miejscach +wewn±trz i miêdzy s³owami. -Zauwa¿ podobieñstwo pomiêdzy C-f i C-b oraz M-f i M-b. Bardzo czêsto -kombinacje zawieraj±ce Meta opisuj± operacje zwi±zane z jednostkami -jêzykowymi (s³owa, zdania, akapity), podczas gdy kombinacje oparte o -Control dzia³aj± na podstawowych jednostkach niezale¿nych od tego, co -edytujesz (znaki, linie, itd.). +Zauwa¿ podobieñstwo miêdzy C-f i C-b oraz M-f i M-b. Bardzo czêsto +kombinacje zawieraj±ce Meta (Alt) oznaczaj± operacje zwi±zane +z jednostkami jêzykowymi (s³owa, zdania, akapity), podczas gdy +kombinacje z klawiszem Control dzia³aj± na jednostkach podstawowych, +niezale¿nych od tego, co edytujesz (znaki, linie, itd.). -Ta zale¿no¶æ stosuje siê do linii i zdañ: C-a i C-e przesuwaj± kursor -na pocz±tek i koniec linii, a M-a i M-e przesuwaj± go na pocz±tek i -koniec zdania. +Oto zale¿no¶æ, która stosuje siê do linii i zdañ: C-a i C-e przesuwaj± +kursor na pocz±tek i koniec linii, a M-a i M-e przesuwaj± go na pocz±tek +i koniec zdania. >> Naci¶nij kilka razy C-a, a potem kilka razy C-e. - Powtórz to z M-a, a potem z M-e. +Powtórz to z M-a, a potem z M-e. -Czy zauwa¿y³e¶, ze powtarzanie C-a nic nie zmienia, natomiast powtórne -M-a przesuwa Ciê o jedno zdanie? Chocia¿ nie jest to do koñca -analogiczne, wydaje siê jednak naturalne. +Czy zauwa¿y³e¶, ¿e powtarzanie C-a nic nie zmienia, natomiast powtórne +M-a przesuwa Ciê o jedno zdanie? Chocia¿ nie ma tu pe³nej analogii, +wydaje siê to jednak naturalne. -Po³o¿enie kursora w tek¶cie okre¶lane jest mianem "punktu". +Po³o¿enie kursora w tek¶cie jest okre¶lane mianem "punktu". Oto podsumowanie prostych poleceñ s³u¿±cych do przesuwania kursora, w³±cznie z operacjami dotycz±cymi s³ów i zdañ: - C-f Do przodu o jeden znak - C-b W ty³ o jeden znak +C-f Do przodu o jeden znak +C-b Do ty³u o jeden znak - M-f Do przodu o s³owo - M-b W ty³ o s³owo +M-f Do przodu o s³owo +M-b Do ty³u o s³owo - C-n Nastêpna linia - C-p Poprzednia linia +C-n Nastêpna linia +C-p Poprzednia linia - C-a Pocz±tek linii - C-e Koniec linii +C-a Pocz±tek linii +C-e Koniec linii - M-a W ty³ na pocz±tek zdania - M-e Do przodu na koniec zdania +M-a Do ty³u na pocz±tek zdania +M-e Do przodu na koniec zdania ->> Przeæwicz kilka razy wszystkie powy¿sze polecenia dla wprawy. - S± one najczê¶ciej u¿ywanymi poleceniami. +>> Przeæwicz kilka razy dla wprawy wszystkie powy¿sze polecenia. +Nale¿± one do najczê¶ciej u¿ywanych. -Dwa inne wa¿ne polecenia przesuwaj±ce kursor to M-< (Meta i znak -mniejszo¶ci), które przesuwa kursor na pocz±tek ca³ego tekstu i M-> -(Meta i znak wiêkszo¶ci), które przesuwa kursor na koniec ca³ego -tekstu. +Dwa inne wa¿ne polecenia przesuwaj±ce kursor to M-< (Meta lub Alt +i znak mniejszo¶ci), które przesuwa kursor na pocz±tek ca³ego tekstu +i M-> (Meta lub Alt i znak wiêkszo¶ci), które przesuwa kursor na koniec +ca³ego tekstu. -Na wiêkszo¶ci terminali "<" jest nad przecinkiem, tak wiec musisz u¿yæ -klawisza Shift by nacisn±æ "<". Musisz wiec tak¿e u¿yæ Shift by -nacisn±æ M-<. Bez Shift by³oby to M-przecinek. +Na wiêkszo¶ci klawiatur "<" jest nad przecinkiem, musisz wiêc u¿yæ +klawisza Shift, by nacisn±æ "<", i podobnie musisz u¿yæ klawisza Shift, +by nacisn±æ M-<. Bez Shift uzyska³by¶ M-przecinek. ->> Naci¶nij M-< by przej¶æ na pocz±tek podrêcznika. U¿yj potem C-v - kilkukrotnie, by wróciæ tutaj. +>> Naci¶nij M-<, by przej¶æ na pocz±tek podrêcznika, a potem kilka razy +u¿yj C-v, by powróciæ do tego miejsca. ->> Teraz naci¶nij M->, by przej¶æ na koniec podrêcznika. Wróæ do tego - miejsca za pomoc± kilkukrotnego M-v. +>> Teraz naci¶nij M->, by przej¶æ na koniec podrêcznika, i wróæ do tego +miejsca za pomoc± kilkakrotnego M-v. -Je¶li Twój terminal ma klawisze strza³ek, to mo¿esz ich u¿yæ do -przesuwania kursora. Zalecamy Ci nauczenie siê kombinacji C-b, C-f, -C-n i C-p z trzech powodów. Po pierwsze, dzia³aj± one na wszystkich -typach terminali. Po drugie, gdy ju¿ zdobêdziesz pewna praktykê w -pos³ugiwaniu siê Emacsem, bêdzie Ci szybciej nacisn±æ te kombinacje +Je¶li Twoja klawiatura ma klawisze strza³ek, to mo¿esz ich u¿yæ do +przesuwania kursora. Radzimy Ci nauczyæ siê siê kombinacji C-b, C-f, +C-n i C-p z trzech powodów. Po pierwsze, dzia³aj± one na wszystkich +typach terminali. Po drugie, gdy ju¿ zdobêdziesz pewn± praktykê w +pos³ugiwaniu siê Emacsem, to bêdzie Ci szybciej nacisn±æ te kombinacje ni¿ klawisze strza³ek (poniewa¿ nie wymaga to przenoszenia d³oni z miejsca, które zajmuj± podczas szybkiego pisania za pomoc± 10 palców). Po trzecie wreszcie, gdy ju¿ wyrobisz sobie zwyczaj pos³ugiwania siê -tymi poleceniami z klawiszem Control, bêdziesz móg³ ³atwo nauczyæ siê -innych zaawansowanych poleceñ przesuwaj±cych kursor. +tymi poleceniami z klawiszem Control, to ³atwo przyjdzie Ci nauczyæ siê +bardziej zaawansowanych poleceñ przesuwaj±cych kursor. Wiêkszo¶æ poleceñ Emacsa akceptuje argument liczbowy; dla wiêkszo¶ci -poleceñ s³u¿y on jako liczba powtórzeñ. Sposób, w jaki okre¶lasz -liczbê powtórzeñ polecenia, to naci¶niecie C-u a potem cyfr, zanim -naci¶niesz polecenie. Je¶li masz klawisz META (lub EDIT lub ALT), -alternatywnym sposobem jest wciskanie klawiszy cyfr podczas -wprowadzania argumentu liczbowego. Zalecamy nauczenie siê metody -klawisza C-u, poniewa¿ dzia³a ona na wszystkich terminalach. +poleceñ oznacza on liczbê powtórzeñ. Aby okre¶liæ liczbê powtórzeñ +polecenia, powiniene¶ je poprzedziæ naci¶niêciem C-u a potem cyfr. +Je¶li masz na klawiaturze klawisz META (lub EDIT albo ALT), to +alternatywnym sposobem wprowadzenia argumentu liczbowego jest u¿ycie +tego klawisza i wciskanie cyfr argumentu. Radzimy jednak przyswoiæ +sobie metodê z klawiszem C-u, poniewa¿ dzia³a ona na wszystkich +terminalach. Na przyk³ad C-u 8 C-f przesuwa kursor do przodu o osiem znaków. - + >> Spróbuj u¿yæ C-n i C-p z argumentem liczbowym, by przesun±æ kursor - do jednej z linii w pobli¿u tego zdania za pomoc± tylko jednego - polecenia. +do jednej z linii w pobli¿u tego zdania za pomoc± tylko jednego +polecenia. -Wiêkszo¶æ poleceñ u¿ywa argumentu liczbowego jako liczba powtórzeñ. -Jest kilka poleceñ, które u¿ywaj± go w inny sposób. C-v i M-v s± -w¶ród tych wyj±tków. Je¶li poda siê im argument, przesuwaj± zawarto¶æ -ekranu w gore lub w dó³ o podana liczbê linii zamiast o tyle¿ ekranów. +Wiêkszo¶æ poleceñ u¿ywa argumentu liczbowego jako liczby powtórzeñ. +Jest kilka poleceñ, które u¿ywaj± go w inny sposób. Do takich wyj±tków +nale¿± C-v i M-v. Je¶li poda siê im argument, to przesuwaj± zawarto¶æ +ekranu w górê lub w dó³ o podan± liczbê linii zamiast o tyle¿ ekranów. Na przyk³ad C-u 4 C-v przewija ekran o 4 linie. >> Spróbuj nacisn±æ C-u 8 C-v. -To powinno by³o przewin±æ ekran do góry o 8 linii. Je¶li chcia³by¶ -przewin±æ go w dó³, mo¿esz podaæ argument przed poleceniem M-v. +To powinno by³o przewin±æ ekran do góry o 8 linii. Je¶li chcia³by¶ +przewin±æ ekran w dó³, to powiniene¶ podaæ argument przed poleceniem M-v. -Je¶li u¿ywasz systemu X-Windows, prawdopodobnie po lewej stronie okna -Emacsa znajduje siê prostok±tny obszar, nazywany po angielsku -"scrollbar". Za jego pomoc± mo¿esz przewijaæ tekst, u¿ywaj±c do tego -celu myszy. +Je¶li pracujesz w systemie z okienkowym trybem graficznym, jak X11 +lub MS-Windows, to prawdopodobnie po lewej stronie okna Emacsa znajduje +siê prostok±tny obszar nazywany po angielsku "scrollbar", a po polsku +suwakiem. Za jego pomoc± mo¿esz przewijaæ tekst, u¿ywaj±c do tego myszy. >> Spróbuj nacisn±æ ¶rodkowy klawisz myszy u góry pod¶wietlonego - obszaru na scrollbarze. To powinno przewin±æ tekst do miejsca - okre¶lonego wysoko¶ci±, na której nacisn±³e¶ klawisz myszy. +obszaru na suwaku. To powinno przewin±æ tekst do miejsca +okre¶lonego przez wysoko¶æ, na której nacisn±³e¶ klawisz myszy. ->> Przesuñ mysz do miejsca oddalonego od górnego koñca scrollbaru - mniej wiêcej o trzy linie i naci¶nij lewy klawisz myszy kilka razy. +>> Przesuñ mysz do miejsca oddalonego od górnego koñca suwaka o mniej +wiêcej trzy linie i naci¶nij lewy klawisz myszy kilka razy. * KIEROWANIE KURSOREM Z X TERMINALA ----------------------------------- -Je¶li masz X terminal, prawdopodobnie ³atwiej Ci bêdzie u¿ywaæ -klawiszy strza³ek po prawej stronie klawiatury do kierowania kursorem. -Klawisze strza³ek w lewo, w prawo, w górê i w dó³ dzia³aj± zgodnie z -oczekiwaniem; odpowiadaj± one dok³adnie C-b, C-f, C-p i C-n, ale s± -³atwiejsze do zapamiêtania. Mo¿esz tak¿e u¿ywaæ C-lewo i C-prawo by -przesuwaæ siê o s³owa oraz C-góra i C-dó³, by przesuwaæ siê o bloki -(np. akapity, je¶li edytujesz tekst). Je¶li masz klawisze oznaczone -HOME (lub BEGIN) oraz END, zanios± Ciê one na pocz±tek i koniec linii, -a C-home i C-end na pocz±tek i koniec pliku. Je¶li Twoja klawiatura -ma klawisze PgUp i PgDn, mo¿esz ich u¿yæ do przesuwania siê o jeden -ekran za jednym razem, tak jak M-v i C-v. - -Wszystkie te polecenia akceptuj± argument liczbowy, jak to jest -opisane powy¿ej. Mo¿esz stosowaæ pewne skróty w celu wpisania tych -argumentów: naci¶nij i trzymaj CONTROL lub META i wpisz liczbê. Na -przyk³ad, by przesun±æ kursor o 12 s³ów w prawo naci¶nij C-1 C-2 -C-prawo. Zwróæ uwagê, ze jest to ³atwe do wpisania, poniewa¿ nie -musisz puszczaæ klawisza CONTROL podczas wciskania klawiszy. +Je¶li pracujesz na terminalu graficznym, to do kierowania kursorem +prawdopodobnie ³atwiej Ci bêdzie u¿ywaæ klawiszy strza³ek po prawej +stronie klawiatury. Klawisze strza³ek: w lewo, w prawo, w górê i w dó³ +dzia³aj± zgodnie z oczekiwaniem; odpowiadaj± one dok³adnie C-b, C-f, C-p +i C-n, ale s± ³atwiejsze do zapamiêtania. Mo¿esz tak¿e u¿ywaæ C-lewo i +C-prawo, by przesuwaæ siê o s³owa, oraz C-góra i C-dó³, by przesuwaæ siê +o bloki (np. akapity, je¶li edytujesz tekst). Je¶li masz klawisze +oznaczone Home (lub Begin) oraz End, to przenios± Ciê one na pocz±tek i, +odpowiednio, na koniec linii, a C-Home i C-End na pocz±tek i koniec +pliku. Je¶li na Twojej klawiaturze s± klawisze PgUp i PgDn, to mo¿esz +ich u¿yæ do przesuwania siê o jeden ekran, tak jak M-v i C-v. + +Wszystkie te polecenia akceptuj± argument liczbowy, tak jak to +opisano powy¿ej. Wpisanie argumentu mo¿esz sobie upro¶ciæ: +naci¶nij i trzymaj CONTROL lub META i wpisz liczbê. Na +przyk³ad, aby przesun±æ kursor o 12 s³ów w prawo, naci¶nij C-1 C-2 +C-prawo. Zwróæ uwagê, ¿e jest to ³atwe do wpisania, poniewa¿ nie +musisz puszczaæ klawisza CONTROL podczas wpisywania cyfr. * GDY EMACS JEST ZABLOKOWANY ---------------------------- -Je¶li Emacs przestaje odpowiadaæ na Twoje polecenia, mo¿esz go -bezpiecznie zatrzymaæ przyciskaj±c C-g. Mo¿esz u¿yæ C-g do przerwania -polecenia, które zabiera zbyt wiele czasu. +Je¶li Emacs przestaje odpowiadaæ na Twoje polecenia, to mo¿esz go +bezpiecznie zatrzymaæ, przyciskaj±c C-g. Klawisza C-g mo¿esz te¿ u¿yæ do +przerwania polecenia, które zabiera zbyt wiele czasu. -Mo¿esz u¿yæ C-g tak¿e, by anulowaæ argument liczbowy lub pocz±tek -polecenia, którego nie chcesz dokañczaæ. +Mo¿esz tak¿e u¿yæ C-g do anulowania argumentu liczbowego albo pocz±tku +polecenia, którego nie zamierzasz dokoñczyæ. ->> Napisz C-u 100 jako argument liczbowy, po czym naci¶nij C-g. - Teraz naci¶nij C-f. Powinno przesun±æ to kursor o tylko jeden - znak, poniewa¿ anulowa³e¶ argument za pomoc± C-g. +>> Napisz C-u 100 jako argument liczbowy, po czym naci¶nij C-g. +Teraz naci¶nij C-f. Powinno to przesun±æ kursor zaledwie o +jeden znak, poniewa¿ argument liczbowy anulowa³e¶ za pomoc± C-g. -Je¶li nacisn±³e¶ przez pomy³kê, mo¿esz tego siê pozbyæ za pomoc± -C-g. +Za pomoc± klawisza C-g mo¿esz te¿ anulowaæ skutki omy³kowego +wci¶niêcia klawisza . * ZABLOKOWANE POLECENIA ----------------------- -Pewne polecenia Emacsa s± "zablokowane", tak by pocz±tkuj±cy +Pewne polecenia Emacsa s± ,,zablokowane'' -- po to, by pocz±tkuj±cy u¿ytkownicy nie mogli ich wywo³aæ przez przypadek. -Je¶li wywo³asz jedno z zablokowanych poleceñ, Emacs wypisze komunikat -informuj±cy o tym, co to za polecenie, i zapyta Ciê, czy chcesz je -wywo³aæ. +Je¶li wywo³asz jedno z zablokowanych poleceñ, to Emacs wypisze komunikat +informuj±cy o tym, co to za polecenie, i zapyta Ciê, czy istotnie chcesz +je wywo³aæ. -Je¶li naprawdê chcesz wywo³aæ to polecenie, naci¶nij spacje w -odpowiedzi na pytanie. Je¶li nie chcesz wywo³aæ zablokowanego -polecenia, odpowiedz na pytanie naciskaj±c "n". +Je¶li naprawdê chcesz wywo³aæ to polecenie, to odpowiedz na pytanie, +naciskaj±c spacjê. Je¶li nie chcesz wywo³aæ zablokowanego polecenia, +to na pytanie odpowiedz, naciskaj±c n. ->> Napisz `C-x n p' (co jest zablokowanym poleceniem) i odpowiedz "n" - na zadane pytanie. +>> Napisz `C-x C-l' (co jest zablokowanym poleceniem) i odpowiedz n +na zadane pytanie. * OKNA ------ -Emacs mo¿e miêæ kilka okien, ka¿de wy¶wietlaj±ce w³asny tekst. Zwróæ -uwagê, ze "okno" je¶li chodzi o Emacsa, nie odnosi siê do osobnego -okienka systemu okienkowego, ale do pojedynczego panelu wewn±trz -okienka systemu X-Windows. (Emacs mo¿e miêæ kilka X-okien, lub -"ramek" w terminologii Emacsa. Opisane jest to poni¿ej.) +Emacs mo¿e mieæ otwartych kilka okien, z których ka¿de wy¶wietla +w³asny tekst. Pojêcie ,,okna'', je¶li chodzi o Emacsa, nie odnosi +siê do osobnego okienka systemu okienkowego, lecz do pojedynczego +panelu wewn±trz okienka systemowego. (Emacs mo¿e te¿ pracowaæ +na kilku oknach systemowych (X-oknach); w terminologii Emacsa +nazywaj± siê one ramkami. Opisane jest to poni¿ej.) Na tym etapie lepiej jest siê nie zag³êbiaæ w techniki wykorzystuj±ce -kilka okien. Powiniene¶ jedynie wiedzieæ, w jaki sposób pozbyæ siê -nadmiaru okien, które mog± pojawiæ siê jako sk³adniki systemu pomocy -lub wynik pewnych poleceñ. Robi siê to w prosty sposób: +kilka okien. Powiniene¶ jedynie wiedzieæ, w jaki sposób pozbyæ siê +nadmiaru okien, które mog± siê pojawiæ w wyniku wywo³ania Emacsowego +systemu pomocy albo niektórych poleceñ. Robi siê to w prosty sposób: - C-x 1 Jedno okno (tzn. zabij wszystkie inne okna). +C-x 1 Jedno okno (tzn. zlikwiduj wszystkie pozosta³e okna). -Kombinacja ta to Control-x, po którym wystêpuje cyfra 1. C-x 1 -powiêksza okno, w którym jest kursor tak, by zajê³o ca³y ekran. -Kasuje to wszystkie inne okna Emacsa. +Kombinacja ta to klawisz Control-x, po którym wystêpuje cyfra 1. +Powiêksza ona okno, w którym jest kursor tak, by wype³ni³o ono ekran, +kasuj±c zarazem pozosta³e okna Emacsa. >> Przesuñ kursor do tej linii i naci¶nij C-u 0 C-l. -(C-l, jak pamiêtasz od¶wie¿a zawarto¶æ ekranu. Je¶li poda siê temu -poleceniu argument liczbowy, bêdzie to oznacza³o "od¶wie¿ zawarto¶æ -ekranu i umie¶æ bie¿±ca linie o tyle linii od góry ekranu". Tak wiec -C-u 0 C-1 oznacza "od¶wie¿ ekran, umieszczaj±c bie¿±ca linie na samej -górze".) +(C-l, jak pamiêtasz od¶wie¿a zawarto¶æ ekranu. Je¶li temu poleceniu +poda siê argument liczbowy, to bêdzie to oznacza³o ,,od¶wie¿ zawarto¶æ +ekranu i umie¶æ bie¿±ca liniê o tyle linii od góry ekranu''. Tak wiêc, +C-u 0 C-1 oznacza ,,od¶wie¿ ekran, umieszczaj±c bie¿±ca liniê na samej +górze''.) >> Naci¶nij Control-x 2 - Zauwa¿ jak okno siê kurczy, podczas gdy nowe okno pojawia siê, - wy¶wietlaj±c zawarto¶æ tego bufora. +Zauwa¿, ¿e okno siê kurczy, a jednocze¶nie pojawia siê nowe, +wy¶wietlaj±ce ten sam tekst. ->> Naci¶nij C-x 1 i nowe okno zniknie. +>> Naci¶nij C-x 1, a nowe okno zniknie. * WSTAWIANIE I USUWANIE ----------------------- -Je¶li chcesz wstawiaæ tekst, po prostu go napisz. Znaki, które da siê -wy¶wietliæ, takie jak A, 7, *, itd, Emacs traktuje jako tekst i -wstawia natychmiast do bufora. Naci¶nij (znak powrotu -karetki), by wstawiæ znak nowej linii. +Je¶li chcesz wstawiæ nowy tekst, to po prostu go napisz. Znaki, które da +siê wy¶wietliæ, takie jak A, 7, *, itd., Emacs traktuje jako tekst i +wstawia natychmiast do tekstu dotychczasowego. Aby wstawiæ znak nowej +linii, trzeba nacisn±æ klawisz (na maszynach do pisania tak +oznacza³o siê znak powrotu karetki). -Ostatni znak, który napisa³e¶ mo¿esz skasowaæ przez naci¶niecie -klawisza . Klawisz ten mo¿e byæ oznaczony "Del". W pewnych -wypadkach klawisz "Backspace" mo¿e s³u¿yæ za , ale nie jest to -regu³±! +Ostatni napisany znak mo¿esz skasowaæ przez naci¶niecie klawisza . +Klawisz ten mo¿e byæ oznaczony "Del". W pewnych wypadkach za +mo¿e s³u¿yæ klawisz "Backspace", ale to nie jest regu³±! Ogólniej, usuwa znak bezpo¶rednio przed bie¿±ca pozycj± kursora. ->> Zrób to teraz: wstaw kilka znaków, po czym usuñ je za pomaca - kilkukrotnego naci¶niêcia . Nie przejmuj siê tym, - ¿e zmieniasz ten plik; nie zmienisz w ten sposób g³ównego pliku - podrêcznika. To jest Twoja w³asna kopia. +>> Zrób to teraz: wstaw kilka znaków, po czym usuñ je za pomoc± +kilkakrotnego naci¶niêcia . Nie przejmuj siê tym, +¿e zmieniasz ten plik; nie zmienisz w ten sposób g³ównego pliku +podrêcznika. To jest Twoja w³asna kopia. Gdy linia tekstu staje siê zbyt d³uga, by zmie¶ciæ siê w jednym -wierszu na ekranie, jest ona "kontynuowana" w nastêpnym wierszu -ekranu. Znak "backslash" (`\') na prawym marginesie pozwala Ci -rozpoznaæ takie linie. +wierszu ekranu, to jest ona ,,kontynuowana'' w wierszu nastêpnym. +Znak ,,backslash'' (`\') (albo, je¶li pracujesz w okienkowym +trybie graficznym, zagiêta strza³ka) umieszczony na prawym marginesie +wskazuje, ¿e dana linia jest kontynuowana w nastêpnym wierszu ekranu. >> Wpisuj jaki¶ tekst tak d³ugo, a¿ dojdziesz do prawego marginesu, i - potem nie przestawaj. Zauwa¿ysz, ze pojawi siê linia kontynuacji. +potem nie przestawaj. Zauwa¿ysz, ¿e pojawi siê linia kontynuacji. ->> U¿yj by usun±æ tekst tak, by linia znowu - mie¶ci³a siê na ekranie. Linia kontynuacji zniknie. +>> U¿yj klawisza , by usun±æ znaki tekstu, tak by linia znowu +mie¶ci³a siê na ekranie. Linia kontynuacji zniknie. -Znak nowej linii mo¿e byæ kasowany tak, jak ka¿dy inny znak. -Usuniecie znaku nowej linii ³±czy je w jedna. Je¶li powsta³a w wyniku -tego linia jest zbyt d³uga, by zmie¶ciæ siê na szeroko¶æ ekranu, -zostanie ona wy¶wietlona z lini± kontynuacji. +Znak nowej linii mo¿na skasowaæ tak jak ka¿dy inny znak. Usuniêcie znaku +nowej linii miêdzy dwiema liniami spowoduje ich po³±czenie. Je¶li powsta³a +w wyniku tego linia tekstu jest zbyt d³uga, by zmie¶ciæ siê na szeroko¶æ +ekranu, to zostanie wy¶wietlona z lini± kontynuacji. ->> Przesuñ kursor na pocz±tek linii i naci¶nij . Bie¿±ca - linia zostanie po³±czona z poprzednia. +>> Przesuñ kursor na pocz±tek linii i naci¶nij . Bie¿±ca +linia zostanie po³±czona z poprzedni±. >> Naci¶nij , by z powrotem wstawiæ znak nowej linii, który - skasowa³e¶. +skasowa³e¶. -Pamiêtaj, ze wiêkszo¶æ poleceñ Emacsa mo¿e zostaæ wywo³anych z -parametrem liczby powtórzeñ; dotyczy to tak¿e znaków tekstu. Argument -liczbowy powoduje wstawienie znaku kilkukrotnie. +Jak juz wiesz, wiêkszo¶æ poleceñ Emacsa mo¿na wywo³aæ z parametrem +liczby powtórzeñ; dotyczy to tak¿e znaków tekstu. Argument liczbowy +powoduje wstawienie znaku odpowiadaj±c± mu liczbê razy. ->> Spróbuj zrobiæ to teraz -- naci¶nij C-u 8 * by uzyskaæ ********. +>> Wypróbuj to teraz -- naci¶nij C-u 8 *, a uzyskasz ********. Nauczy³e¶ siê ju¿ wiêkszej czê¶ci podstawowych sposobów pisania oraz -poprawiania b³êdów. W Emacsie mo¿esz usuwaæ równie¿ cale s³owa lub -cale linie. Oto podsumowanie operacji usuwania znaków: +poprawiania b³êdów. W Emacsie mo¿esz usuwaæ równie¿ ca³e s³owa lub +linie. Oto podsumowanie operacji usuwania znaków: + + usuñ znak bezpo¶rednio przed kursorem +C-d usuñ znak bezpo¶rednio za kursorem + +M- wytnij s³owo bezpo¶rednio przed kursorem +M-d wytnij s³owo bezpo¶rednio za kursorem - usuñ znak bezpo¶rednio przed kursorem - C-d usuñ znak bezpo¶rednio za kursorem +C-k wytnij zawarto¶æ linii od kursora do jej koñca +M-k wytnij wszystkie znaki od kursora do koñca zdania - M- wytnij s³owo bezpo¶rednio przed kursorem - M-d wytnij nastêpne s³owo bezpo¶rednio za kursorem +Warto zauwa¿yæ, ¿e stosunek i C-d do M- i +M-d rozszerza analogiê wystêpuj±c± w zestawieniu C-f i M-f +( tak naprawdê nie jest znakiem steruj±cym, ale nie miejsce tu na +roztrz±sanie, dlaczego +tak jest). C-k i M-k s± podobne do C-e i M-e w tym sensie, ¿e linie s± +odpowiednikami zdañ. - C-k wytnij zawarto¶æ linii od kursora do jej koñca - M-k wytnij wszystkie znaki od kursora do koñca zdania -Zauwa¿, ze i C-d w po³±czeniu z M- i M-d rozszerzaj± -regule rozpoczêt± przez C-f i M-f (Có¿, tak naprawdê nie -wymaga wci¶niêcia Control, ale pomiñmy to milczeniem). C-k i M-k s± -podobne do C-e i M-e w sensie, ¿e linie s± odpowiednikami zdañ. +Oto metoda wycinania czê¶ci tekstu. Umie¶æ kursor na pocz±tku fragmentu, +który chcesz wyci±æ, i naci¶nij C-@ lub C-SPC (SPC-spacja). Teraz przejd¼ +na drugi koniec wybranego fragmentu i naci¶nij C-w. To wytnie ca³y tekst +zawarty miêdzy punktami pocz±tkowym i koñcowym. + +>> Przesuñ kursor na literê O na pocz±tku poprzedniego paragrafu. + +>> Naci¶nij C-SPC. Emacs wy¶wietli "Mark set" (znacznik ustawiony) +na dole ekranu. + +>> Przesuñ kursor do litery o w s³owie ,,kursor'' w drugim zdaniu. + +>> Naci¶nij C-w. Ta komenda wytnie ca³y fragment zaczynaj±cy siê od O, +a koñcz±cy tu¿ przed o. Gdy usuwasz wiêcej ni¿ jeden znak naraz, Emacs zachowuje usuniêty -tekst tak, by¶ móg³ go gdzie¶ wstawiæ z powrotem. Wstawianie -usuniêtego tekstu to "wklejanie". Mo¿esz wklejaæ usuniêty tekst b±d¼ -to w to samo miejsce, z którego zosta³ usuniêty, b±d¼ to w inne -miejsca. Ten sam tekst mo¿esz wklejaæ kilkukrotnie, w celu uzyskania -wielu kopii. Poleceniem, które wkleja tekst jest C-y. - -Zauwa¿ ró¿nicê pomiêdzy "wycinaniem" i "usuwaniem", polegaj±c± na tym, -ze wyciête rzeczy mog± byæ wklejone na nowo, natomiast usuniête nie. -W ogólno¶ci, polecenia, które kasuj± du¿o tekstu zachowuj± go, podczas -gdy polecenia, które usuwaj± po prostu jeden znak lub puste linie i -przerwy, nie zachowuj± usuniêtego tekstu. - ->> Przesuñ kursor na pocz±tek linii, która nie jest pusta. Naci¶nij - C-k, by wyci±æ tekst z tej linii. - ->> Naci¶nij C-k jeszcze raz. Zauwa¿, ze wycina to znak nowej linii, - który znajduje siê za ta linia. - -Zwróæ uwagê, ze pojedyncze C-k wycina zawarto¶æ linii, a powtórne C-k -wycina sam± linie tak, ¿e pozosta³e linie przesuwaj± siê do góry. C-k -traktuje argument liczbowy w specjalny sposób: wycina ono tyle linii -ORAZ ich zawarto¶æ. To nie jest samo powtarzanie kilka razy C-k. C-u -2 C-k wycina dwie linie i ich znaki nowej linii; dwukrotne naci¶niecie -C-k nie zrobi³oby tego. +tekst po to, by móg³ go z powrotem gdzie¶ wstawiæ. Wstawianie +usuniêtego tekstu nazywa siê ,,wklejaniem''. Usuniêty tekst +mo¿esz wkleiæ zarówno w to samo miejsce, z którego zosta³ usuniêty, +b±d¼ te¿ w inne miejsca. Ten sam tekst mo¿esz wkleiæ wielokrotnie, +w celu uzyskania wielu kopii. Poleceniem wklejenia tekstu jest C-y. + +Zauwa¿ ró¿nicê miêdzy ,,wycinaniem'' i ,,usuwaniem'', polegaj±c± na tym, +¿e rzeczy wyciête mo¿na na nowo wklejaæ, usuniêtych natomiast wklejaæ nie +mo¿na. Na ogó³ polecenia Emacsa, które kasuj± du¿o tekstu, zachowuj± go, +podczas gdy polecenia, które po prostu usuwaj± jeden znak albo puste +linie lub odstêpy, usuniêtego tekstu nie zachowuj±. + +>> Przesuñ kursor na pocz±tek linii, która nie jest pusta. Naci¶nij +C-k, by wyci±æ tekst z tej linii. + +>> Naci¶nij C-k jeszcze raz. Zauwa¿, ¿e wycina to znak nowej linii, +który znajduje siê za ta lini±. + +Zwróæ uwagê, ¿e pojedyncze C-k wycina zawarto¶æ linii, a powtórne C-k +wycina sam± liniê, tak ¿e pozosta³e linie przesuwaj± siê do góry. C-k +traktuje argument liczbowy w sposób specjalny: wycina ono tyle linii, +ile wynosi warto¶æ argumentu, ORAZ ich zawarto¶æ. To nie jest jedynie +powtórzenie kilka razy C-k. C-u 2 C-k wycina dwie linie wraz z ich +znakami nowej linii; dwukrotne naci¶niecie C-k nie zrobi³oby tego. By odzyskaæ ostatnio wyciêty tekst i wstawiæ go w miejsce kursora, naci¶nij C-y. ->> Twoja kolej. Naci¶nij C-y, by z powrotem wstawiæ tekst. +>> Twoja kolej. Naci¶nij C-y, by z powrotem wstawiæ tekst. -Zwróæ uwagê, ze je¶li naci¶niesz C-k kilka razy pod rz±d, ca³y wyciêty -tekst jest zachowywany w jednym kawa³ku tak, ¿e jedno C-y wklei +Zwróæ uwagê, ¿e je¶li naci¶niesz C-k kilka razy z rzêdu, to ca³y wyciêty +tekst zostanie zachowywany w jednym kawa³ku, tak ¿e pojedyncze C-y wklei wszystkie linie. >> Naci¶nij C-k kilka razy. -By odzyskaæ ten wyciêty tekst... +A by odzyskaæ ten wyciêty tekst... ->> ...naci¶nij C-y. Przesuñ potem kursor o kilka linii w dó³ i - naci¶nij C-y jeszcze raz. Widzisz, ze wstawia to ten sam tekst. +>> ...naci¶nij C-y. Przesuñ potem kursor o kilka linii w dó³ i +naci¶nij C-y jeszcze raz. Widzisz, ¿e wstawia to ten sam tekst. -Co zrobiæ, je¶li chcesz wstawiæ tekst, który wcze¶niej wyci±³e¶, a -potem wycinasz cos innego? C-y wstawia tekst ostatnio wyciêty. -Poprzedni fragment nie jest jednak stracony. Mo¿esz wróciæ do niego, -u¿ywaj±c polecenia M-y. Po tym, jak naci¶niesz C-y, by wstawiæ -ostatnio wyciêty tekst, naci¶niecie M-y zastêpuje wstawiony tekst -poprzednio wyciêtym. Dalsze naciskanie M-y przywo³uje coraz -wcze¶niejsze fragmenty tekstu. Gdy dojdziesz do tekstu, którego -szuka³e¶, nie musisz robiæ nic, by zosta³ on we w³a¶ciwym miejscu. Po -prostu kontynuuj edycjê tekstu, pozostawiaj±c wklejony tekst tam, -gdzie siê znajduje. +Co zrobiæ, je¶li chcesz wstawiæ tekst, który wcze¶niej wyci±³e¶, +a potem wycinasz co¶ innego? C-y wstawia tekst ostatnio wyciêty. +Poprzedni fragment nie jest jednak stracony. Mo¿esz do niego wróciæ, +u¿ywaj±c polecenia M-y. Naciskaj±c C-y, wstawiasz tekst ostatnio +wyciêty, a naciskaj±c M-y, zastêpujesz ten tekst wyciêtym uprzednio. +Dalsze naciskanie M-y przywo³uje coraz wcze¶niejsze fragmenty tekstu. +Gdy dojdziesz do tekstu, którego szuka³e¶, po prostu kontynuuj edycjê +tekstu, pozostawiaj±c wklejony tekst tam, gdzie siê znajduje. -Je¶li bêdziesz naciska³ M-y wystarczaj±co wiele razy, dojdziesz do -punktu, z którego wystartowa³e¶ (tekst ostatnio wyciêty). +Naciskaj±c M-y wystarczaj±co wiele razy, dojdziesz do punktu, +z którego wystartowa³e¶ (czyli tekstu wyciêtego ostatnio). ->> Wytnij jak±¶ line, zmieñ pozycjê kursora i wytnij inna. Naci¶nij - potem C-y by wstawiæ druga z wyciêtych linii. Potem naci¶nij M-y, - i linia ta zostanie zast±piona przez ta pierwsza. Naci¶nij M-y - jeszcze kilka razy, by zobaczyæ co siê dzieje. Powtarzaj to tak - d³ugo, a¿ druga z linii pojawi siê z powrotem. Je¶li chcesz, - mo¿esz pod±æ M-y dodatnie i ujemne argumenty. +>> Wytnij jak±¶ liniê, zmieñ pozycjê kursora i wytnij inn±. Naci¶nij +potem C-y, by wstawiæ drug± z wyciêtych linii. Potem naci¶nij M-y +i linia ta zostanie zast±piona przez t± pierwsz±. Naci¶nij M-y +jeszcze kilka razy, by zobaczyæ, co siê dzieje. Powtarzaj to a¿ +do ponownego pojawienia siê drugiej z linii. Mo¿esz te¿ wypróbowaæ, +co siê stanie, gdy polecenie M-y poprzedzisz argumentem dodatnim +albo ujemnym. * COFNIJ -------- Je¶li wprowadzisz zmiany do tekstu, a potem dojdziesz do wniosku, ¿e -to by³a pomy³ka, mo¿esz cofn±æ te zmiany za pomoc± polecenia "cofnij" +to by³a pomy³ka, to mo¿esz cofn±æ zmiany, wydaj±c polecenie ,,cofnij'' (ang. undo), C-x u. C-x u cofa zmiany wprowadzone przez jedno polecenie; je¶li powtórzysz -C-x u kilka razy pod rz±d, ka¿de powtórzenie cofa koleje polecenie. +C-x u kilka razy z rzêdu, to ka¿de powtórzenie cofa kolejne polecenie. -Od tej regu³y s± dwa wyj±tki: polecenia, które nie zmieniaj± tekstu -nie licz± siê jako polecenia, które mo¿na cofn±æ (zarówno przesuniêcia -kursora, jak i przewijanie tekstu), oraz znaki wstawiane do tekstu -(np. litery) ³±czone s± w grupy do 20. (Ma to na celu zredukowanie -liczby naci¶niêæ C-x u, które musia³by¶ wykonaæ, by cofn±æ wstawianie -tekstu.) +Od tej regu³y s± dwa wyj±tki: polecenia, które nie zmieniaj± tekstu nie +licz± siê jako polecenia, które mo¿na wycofaæ (dotyczy to zarówno +przesuniêæ kursora, jak i przewijania tekstu), oraz znaki wstawiane do +tekstu (np. litery) ³±czone s± w grupy do 20. (Redukuje to liczbê +naci¶niêæ C-x u, które musia³by¶ wykonaæ, by wycofaæ siê z niechcianych +zmian.) ->> Wytnij te linie za pomoc± C-k, a potem naci¶nij C-x u i linia - powinna pojawiæ siê tu z powrotem. +>> Wytnij tê liniê za pomoc± C-k, a potem naci¶nij C-x u; linia +powinna siê pojawiæ ponownie. C-_ jest innym sposobem wywo³ania polecenia "cofnij"; dzia³a to -dok³adnie tak samo jak C-x u, jest jedynie ³atwiejsze do naci¶niêcia -kilka razy pod rz±d. Wada C-_ jest to, ze nie jest to oczywiste w -jaki sposób nacisn±æ te kombinacje na niektórych klawiaturach. To -w³a¶nie dlatego C-x u jest tak¿e dostêpne. Na niektórych terminalach -mo¿esz nacisn±æ C-_ poprzez przytrzymanie CTRL i naci¶niecie /. +dok³adnie tak samo jak C-x u, jest jednak ³atwiejsze do naci¶niêcia +kilka razy z rzêdu. Wad± kombinacji C-_ jest to, ¿e nie jest oczywiste +w jaki sposób j± uzyskaæ na niektórych klawiaturach. To w³a¶nie dlatego +dostêpna jest te¿ kombinacja C-x u. Na niektórych terminalach mo¿esz +nacisn±æ C-_ poprzez przytrzymanie Ctrl i naci¶niêcie /. Argument liczbowy podany przed C-_ lub C-x u okre¶la liczbê powtórzeñ tego polecenia. @@ -487,407 +516,377 @@ tego polecenia. * PLIKI ------- -Aby edytowny przez Ciebie tekst zosta³ nma trwa³e zachowany, musisz -umie¶ciæ go w pliku. W przeciwnym wypadku zniknie on, gdy Emacs w -którym go edytowa³e¶ zostanie zamkniêty. Zachowywanie Twojego tekstu -w pliku nazywane bywa "odwiedzaniem" lub "znajdywaniem" pliku (ang. -"visiting" lub "finding"). - -Odwiedzanie pliku oznacza, ¿e jego zawarto¶æ zostaje wy¶wietlona w -Emacsie. Bardzo czêsto sprowadza siê to do edycji samego pliku. -Jednak¿e zmiany, które wprowadzasz nie s± trwa³e do momentu, w którym -"zachowasz" plik (ang. save). Zapobiega to sytuacji, w której -zostawiasz w systemie plik, który zosta³ tylko w po³owie zmieniony, a -tego nie chcesz zrobiæ. Nawet wtedy, gdy zachowujesz plik, Emacs -zostawia orygina³ zachowany pod inna nazwa na wypadek, gdyby¶ doszed³ -do wniosku, ¿e wprowadzone zmiany by³y b³êdne. - -Je¶li popatrzysz na dó³ ekranu, zauwa¿ysz linie, która zaczyna i -koñczy siê my¶lnikami i zawiera tekst "Emacs: TUTORIAL". W tej +Aby edytowany przez Ciebie tekst zosta³ na trwa³e zachowany, musisz +umie¶ciæ go w pliku. Je¶li tego nie zrobisz, to tekst zniknie, gdy +zamkniêty zostanie Emacs, za pomoc± którego go edytowa³e¶. Aby zachowaæ +tekst w pliku, najpierw musisz ten plik ,,znale¼æ'', i to zanim +zaczniesz wprowadzaæ tekst. Czynno¶æ znajdowania pliku (ang. "file +finding") bywa te¿ nazywana ,,odwiedzaniem pliku'' (ang. "file +visiting"). + +Odwiedzanie pliku w Emacsie powoduje wy¶wietlenie jego zawarto¶ci. +Bardzo czêsto jest to pocz±tek edycji pliku. Jednak¿e zmiany, które +wprowadzasz do pliku, nie s± w nim utrwalone, zanim go nie ,,zachowasz'' +(ang. save). Ma to zapobiec pozostawieniu w systemie pliku, który zosta³ +zmieniony tylko w po³owie, a tego chcesz unikn±æ. Gdy zachowujesz +zmieniony plik, Emacs zostawia orygina³ (pod inna nazw±) na wypadek, +gdyby¶ doszed³ do wniosku, ¿e wprowadzone zmiany by³y b³êdne. + +Je¶li popatrzysz na dó³ ekranu, to zauwa¿ysz liniê, która zaczyna siê +i koñczy my¶lnikami, a zawiera tekst ,,TUTORIAL''. W tej czê¶ci ekranu zawsze mo¿esz znale¼æ nazwê pliku, który w³a¶nie -odwiedzasz. W tej chwili odwiedzasz plik o nazwie "TUTORIAL", który -jest Twoja w³asn± kopi± podrêcznika Emacsa. Obojêtnie jaki plik -odwiedzisz, jego nazwa pojawi siê dok³adnie w tym miejscu. +odwiedzasz. W tej chwili odwiedzasz plik o nazwie TUTORIAL, który +jest Twoj± w³asn± kopi± podrêcznika Emacsa. Obojêtnie, który plik +odwiedzisz, w³a¶nie w tym miejscu pojawi siê jego nazwa. -Polecenia, które s³u¿± do odwiedzania i zachowywania plików ró¿ni± siê -od innych poleceñ, które pozna³e¶ tym, ¿e sk³adaj± siê one z dwóch -znaków. Obydwa zaczynaj± siê od znaku Control-x. Jest mnóstwo +Polecenia s³u¿±ce do odwiedzania i zachowywania plików ró¿ni± siê +od innych poleceñ, które ju¿ pozna³e¶, tym, ¿e sk³adaj± siê z dwóch +znaków. Obydwa zaczynaj± siê od znaku Control-x. Jest mnóstwo poleceñ, które zaczynaj± siê od tego w³a¶nie znaku; wiele z nich -dotyczy plików, buforów i z tym zwi±zanych rzeczy. Polecenia te maj± -d³ugo¶æ dwóch, trzech lub czterech znaków. +dotyczy plików, buforów oraz rzeczy z nimi zwi±zanych. Polecenia +te maj± d³ugo¶æ dwóch, trzech lub czterech znaków. -Kolejn± nowa rzecz± odno¶nie polecenia odwiedzania pliku jest to, ¿e -musisz mu pod±æ nazwê pliku, który chcesz znale¼æ. Mówimy o tym, ¿e -polecenie "czyta argument z terminala" (w tym wypadku argument jest -nazwa pliku). Po tym, gdy wpiszesz polecenie +Kolejn± nowo¶ci± odno¶nie polecenia odwiedzania pliku jest to, ¿e +musisz mu podaæ nazwê pliku, który chcesz znale¼æ. Mówimy o tym, ¿e +polecenie ,,czyta argument z terminala'' (w tym wypadku argument jest +nazw± pliku). Po wpisaniu polecenia - C-x C-f znajd¼ plik (ang. find a file) +C-x C-f znajd¼ plik (ang. find a file) -Emacs poprosi Ciê o wpisanie nazwy pliku. Nazwa ta pojawia siê w -dolnej linii ekranu. Liniê tê nazywa siê "minibuforem" (ang. -"minibuffer") wtedy, gdy jest u¿ywana do wprowadzania tego typu -danych. Do edycji nazwy pliku u¿ywasz zwyk³ych poleceñ Emacsa. +Emacs poprosi Ciê o wpisanie nazwy pliku. Pojawia siê ona w dolnej linii +ekranu. Gdy ta linia jest u¿ywana do wprowadzania tego typu danych, +nazywa siê j± ,,minibuforem'' (ang. "minibuffer"). Do edycji nazwy pliku +w minibuforze mo¿esz u¿ywaæ zwyk³ych poleceñ Emacsa. Wprowadzanie nazwy pliku (lub jakichkolwiek innych danych w -minibuforze) mo¿e zostaæ anulowane za pomoc± C-g. +minibuforze) mo¿na anulowaæ klawiszem C-g. ->> Naci¶nij C-x C-f, po czym naci¶nij C-g. Na skutek tego zniknie - minibufor oraz przerwane zostanie polecenie C-x C-f, które tego - minibufora u¿ywa³o. W rezultacie wiêc nie odwiedzisz ¿adnego - pliku. +>> Naci¶nij C-x C-f, po czym naci¶nij C-g. Na skutek tego zniknie +minibufor oraz przerwane zostanie wykonanie polecenia C-x C-f, które +tego minibufora u¿ywa³o. W rezultacie nie odwiedzisz ¿adnego pliku. -Gdy skoñczysz wpisywaæ nazwê pliku, naci¶nij , po czym +Gdy skoñczysz wpisywaæ nazwê pliku, naci¶nij . Wówczas polecenie C-x C-f zabierze siê do roboty i znajdzie plik, który -wybra³e¶. Minibufor znika z chwil± zakoñczenia wykonywania polecenia -C-x C-f. +wybra³e¶. Z chwil± zakoñczenia wykonywania polecenia C-x C-f +zniknie te¿ minibufor. -Po chwili zawarto¶æ pliku pojawia siê na ekranie i mo¿esz j± edytowaæ. -Gdy chcesz zachowaæ zmiany, tak by je utrwaliæ, wydaj polecenie +Zawarto¶æ znalezionego pliku po chwili pojawia siê na ekranie +i mo¿esz j± edytowaæ. Gdy chcesz zachowaæ zmiany, by je utrwaliæ, +wydaj polecenie - C-x C-s zachowaj plik (ang. save). +C-x C-s zachowaj plik (ang. save). -Kopiuje to tekst z Emacsa do pliku. Za pierwszym razem gdy to robisz -Emacs zmienia nazwê oryginalnego pliku poprzez dodanie "~" na koñcu -jego nazwy. +Kopiuje to tekst z Emacsa do pliku. Za pierwszym razem, gdy to +robisz, Emacs zmienia nazwê oryginalnego pliku, dodaj±c na +koñcu jego nazwy znak ~. W ten sposób powstaje zapasowa kopia +oryginalnego pliku. -Gdy zachowywanie skoñczy siê, Emacs wypisuje nazwê zapisanego pliku. -Pliki powiniene¶ zachowywaæ stosunkowo czêsto, tak by nie straciæ za -du¿o w przypadku za³amania systemu. +Gdy zachowywanie pliku siê koñczy, Emacs wypisuje jego nazwê u do³u +ekranu. Pliki powiniene¶ zachowywaæ stosunkowo czêsto, aby nie straciæ +za du¿o w wypadku za³amania systemu. ->> Naci¶nij C-x C-s by zachowaæ swoja kopie podrêcznika. Emacs - powinien wypisaæ "Wrote ...TUTORIAL" na dole ekranu. +>> Naci¶nij C-x C-s, by zachowaæ dla siebie kopiê podrêcznika. Emacs +powinien wypisaæ "Wrote ...TUTORIAL" na dole ekranu. -UWAGA: W niektórych systemach naci¶niecie C-x C-s zamrozi ekran i nie -zobaczysz ¿adnego tekstu z Emacsa. Oznacza to, ¿e sk³adowa systemu -operacyjnego, zwana kontrol± przep³ywu (ang. flow control) -przechwyci³a C-s i nie pozwoli³a mu doj¶æ do Emacsa. By odzyskaæ -kontrole nad ekranem, naci¶nij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w +UWAGA: W niektórych systemach naci¶niêcie C-x C-s zamra¿a ekran i w +rezultacie Emacs nie mo¿e pokazywaæ tekstu. Oznacza to, ¿e sk³adowa +systemu operacyjnego, zwana kontrol± przep³ywu (ang. flow control), +przechwyci³a znak C-s i nie pozwoli³a mu dotrzeæ do Emacsa. By odzyskaæ +kontrolê nad ekranem, naci¶nij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podrêczniku Emacsa. -Mo¿esz odwiedziæ istniej±ce pliki w celu ich edycji lub czytania. -Mo¿esz tak¿e odwiedziæ plik, który jeszcze nie istnieje. W ten -w³a¶nie sposób tworzy siê w Emacsie nowe pliki: odwied¼ plik, co da Ci -nowe puste miejsce, a potem zacznij wstawiaæ tekst. Gdy za¿±dasz -zachowania pliku, wtedy Emacs naprawdê utworzy plik z tekstem, który -wpisa³e¶. Od tego momentu mo¿esz uwa¿aæ, ¿e edytujesz istniej±cy -plik. +Odwiedziæ w celu edycji lub odczytu mo¿esz plik istniej±cy ju¿ w +systemie. Mo¿esz te¿ odwiedziæ plik, którego jeszcze nie ma w systemie i +w³a¶nie w taki sposób tworzy siê w Emacsie nowe pliki. Gdy poleceniem +C-x C-f odwiedzisz plik o nazwie nieistniej±cej w systemie, wówczas +Emacs wy¶wietli puste miejsce, do którego bêdziesz móg³ zacz±æ wpisywaæ +tekst. Gdy za¿±dasz zachowania wpisanego tekstu, Emacs utworzy w +systemie plik z tym tekstem. Od tego momentu mo¿esz uwa¿aæ, ¿e edytujesz +plik ju¿ istniej±cy. * BUFORY -------- -Je¶li odwiedzisz inny plik za pomoc± C-x C-f, poprzedni plik pozostaje -w Emacsie. Mo¿esz prze³±czyæ siê do niego, odwiedzaj±c go jeszcze raz -za pomoc± C-x C-f. W ten sposób mo¿esz w Emacsie miêæ ca³kiem du¿o -plików. +Je¶li za pomoc± C-x C-f odwiedzisz inny plik, to plik odwiedzony +poprzednio pozostanie w Emacsie. Mo¿esz siê na niego prze³±czyæ, +odwiedzaj±c go jeszcze raz za pomoc± C-x C-f. W ten sposób mo¿esz +mieæ w Emacsie odwiedzonych jednocze¶nie wiele plików. >> Utwórz plik o nazwie "foo" za pomoc± C-x C-f foo . - Wpisz w niego jaki¶ tekst i zachowaj "foo" za pomoc± C-x C-s. - W koñcu napisz C-x C-f TUTORIAL , by wróciæ do podrêcznika. +Wpisz w niego jaki¶ tekst i zachowaj "foo" za pomoc± C-x C-s. +W koñcu napisz C-x C-f TUTORIAL , by wróciæ do podrêcznika. -Emacs przechowuje tekst ka¿dego pliku w obiekcie, zwanym "buforem". -Odwiedzenie pliku tworzy nowy bufor wewn±trz Emacsa. By zobaczyæ -listê buforów, które istniej± w Twoim Emacsie, naci¶nij +Emacs przechowuje tekst ka¿dego pliku w obiekcie, zwanym ,,buforem''. +Odwiedzenie pliku powoduje utworzenie nowego bufora wewn±trz Emacsa. By +zobaczyæ listê buforów, które istniej± w Twoim Emacsie, naci¶nij - C-x C-b lista buforów (ang. list buffers). +C-x C-b lista buforów (ang. list buffers). >> Naci¶nij C-x C-b. -Zwróæ uwagê, ze ka¿dy bufor ma w³asn± nazwê, mo¿e tak¿e mieæ -skojarzon± z sob± nazwê pliku, który zawiera. Pewne bufory nie -odpowiadaj± ¿adnym plikom. Na przyk³ad bufor "*Buffer List*" nie -odwiedza ¿adnego pliku. Jest to bufor, który zawiera listê buforów -stworzona przez Twoje naci¶niecie C-x C-b. DOWOLNY tekst, który -ogl±dasz w oknie Emacsa jest zawsze czê¶ci± jakiego¶ bufora. +Zwróæ uwagê, ¿e ka¿dy bufor ma w³asn± nazwê, mo¿e te¿ mieæ skojarzon± z +nim nazwê pliku, który odwiedza. Niektóre bufory nie odpowiadaj± ¿adnemu +odwiedzanemu plikowi. Na przyk³ad bufor "*Buffer List*" nie odwiedza +¿adnego pliku; zawiera on listê buforów, utworzon± w reakcji na +naci¶niêcie przez Ciebie C-x C-b. KA¯DY tekst, który ogl±dasz w Emacsie, +jest zawsze czê¶ci± jednego z buforów. >> Naci¶nij C-x 1 by pozbyæ siê listy buforów. -Je¶li dokonujesz zmian tekstu w jakim¶ pliku, a potem odwiedzisz inny -plik, zawarto¶æ tego pierwszego NIE jest automatycznie zachowywana. -Zmiany, które wprowadzi³e¶ pozostaj± w Emacsie, w buforze tego¿ pliku. -Tworzenie czy edytowanie innego bufora nie ma ¿adnego wp³ywu na ten -pierwszy. Jest to bardzo przydatne, ale oznacza tak¿e, ¿e potrzebny -jest Ci wygodny sposób zachowywania zawarto¶ci Twoich buforów. -Prze³±czanie siê z powrotem do pierwszego bufora zawsze przy -wykonywaniu C-x C-f tylko po to, by nacisn±æ tam C-x C-s by³oby -niewygodne. Dlatego istnieje polecenie: +Je¶li zmieniasz tekst w jakim¶ pliku, a potem odwiedzisz inny plik, to +zawarto¶æ tego pierwszego NIE jest automatycznie zachowywana. Zmiany, +które wprowadzi³e¶, pozostaj± w Emacsie, w buforze tego¿ pliku. +Tworzenie czy edytowanie innego bufora nie ma ¿adnego wp³ywu na +pozosta³e. Jest to bardzo przydatne, ale te¿ oznacza, ¿e potrzebny jest +Ci wygodny sposób zachowywania zawarto¶ci buforów. Niewygodne na +przyk³ad by³oby, aby zawsze w celu zachowania bufora trzeba by³o do +niego przechodziæ za pomoc± C-x C-f i dopiero potem wywo³ywaæ C-x C-s. +Dlatego istnieje polecenie: - C-x s Zachowaj bufory (ang. save some buffers) +C-x s Zachowaj bufory (ang. save some buffers) -C-x s pyta Ciê, czy chcesz zachowaæ ka¿dy z buforów, w którym -dokona³e¶ pewnych nie zachowanych jeszcze zmian. +W reakcji na polecenie C-x s Emacs dla ka¿dego z buforów, w którym +wystêpuj± nie zachowane do tej pory zmiany, zadaje pytanie, czy go +w tej chwili zachowaæ. >> Wstaw jak±¶ liniê tekstu, a potem naci¶nij C-x s. - Powiniene¶ zostaæ zapytany o to, czy chcesz zachowaæ bufor - TUTORIAL. Odpowiedz na to pytanie twierdz±co naciskaj±c "y". +Powiniene¶ zostaæ zapytany o to, czy chcesz zachowaæ bufor +TUTORIAL. Odpowiedz na to pytanie twierdz±co, naciskaj±c y. + * U¯YWANIE MENU --------------- -Je¶li siedzisz przy X-terminalu zauwa¿ysz u góry okna Emacsa pasek -menu. Mo¿esz u¿ywaæ menu by dotrzeæ do najpopularniejszych poleceñ -Emacsa, takich jak "find file". Na pocz±tku bêdziesz s±dzi³, ze jest -to ³atwiejsze ni¿ klawiatura, poniewa¿ nie musisz uczyæ siê na pamiêæ -kombinacji klawiszy uruchamiaj±cych jakie¶ polecenie. Gdy ju¿ -zaznajomisz siê z Emacsem, bêdziesz móg³ zacz±æ uczyæ siê klawiszy --- -elementy menu pokazuj± kombinacje klawiszy, która wywo³uje dane -polecenie. - -Zwróæ uwagê, ze pewne polecenia w menu nie maja jednoznacznych -odpowiedników klawiszowych. Na przyk³ad menu "Buffers" zawiera listê -wszystkich dostêpnych buforów. Mo¿esz prze³±czyæ siê do dowolnego z -nich wybieraj±c jego nazwê z menu Buffers. - - -* U¯YWANIE MYSZY ----------------- - -Emacs potrafi w pe³ni wykorzystywaæ mysz, je¶li tylko jest uruchomiony -pod X-Windows. Mo¿esz zmieniaæ pozycje kursora poprzez naci¶niecie -lewego klawisza myszy w po¿±danym miejscu, mo¿esz tak¿e zaznaczaæ -tekst przez przesuniecie myszy z wci¶niêtym lewym klawiszem nad -tekstem, który chcesz zaznaczyæ. (Innym sposobem jest klikniêcie na -jednym z koñców obszaru, przesuniêcie myszy na drugi koniec i -klikniêcie tam z jednoczesnym wci¶niêciem klawisza Shift.) - -By wyci±æ zaznaczony tekst mo¿esz nacisn±æ C-w lub wybraæ Cut z menu -Edit. Zwróæ uwagê na to, ze *nie* s± to równowa¿ne polecenia: C-w -zapamiêtuje zaznaczony tekst tylko wewn±trz Emacsa (podobnie jak -omówione powy¿ej C-k), natomiast Cut robi to oraz umieszcza ten tekst -w schowku systemu X, sk±d mo¿e on zostaæ pobrany przez inne programy. - -By wkleiæ tekst ze schowka systemu X-Windows u¿yj polecenia Paste z -menu Edit. - -¦rodkowy klawisz myszy jest czêsto u¿ywany do wybierania elementów, -które s± wy¶wietlone na ekranie. Na przyk³ad, je¶li uruchomisz Info -(system dokumentacji Emacsa) naciskaj±c C-h i, lub wybieraj±c ten -element z menu Help, przej¶cie pod¶wietlonym po³±czeniem (ang. link) -odbywa siê poprzez naci¶niecie ¶rodkowego klawisza myszy. Podobnie, -je¶li wpisujesz nazwê pliku (np. podczas wykonywania "Find File") i -naci¶niesz TAB, by zobaczyæ wszystkie mo¿liwe dokoñczenia nazwy, -mo¿esz wybraæ jedno z nich z wy¶wietlonej listy, w³a¶nie naciskaj±c -¶rodkowy klawisz myszy. - -Prawy klawisz myszy pokazuje lokalne menu. Zawarto¶æ tego menu zale¿y -od trybu pracy Emacsa, w którym aktualnie jeste¶, i zawiera kilka -czêsto u¿ywanych poleceñ, tak by by³y one ³atwiejsze w dostêpie. - ->> Naci¶nij prawy klawisz myszy - -Prawy klawisz myszy musi byæ trzymany, by menu nie znik³o -automatycznie. - - -* ROZSZERZANIE ZESTAWU POLECEN +Je¶li pracujesz na X-terminalu, to u góry okna Emacsa powiniene¶ zauwa¿yæ +pasek z menu. Tego menu mo¿esz u¿ywaæ, by wywo³ywaæ najczê¶ciej +potrzebne polecenia Emacsa, takie jak "find file". Na pocz±tku bêdziesz +s±dzi³, ¿e jest to ³atwiejsze ni¿ u¿ywanie klawiatury, poniewa¿ nie +musisz siê na pamiêæ uczyæ kombinacji klawiszy, które uruchamiaj± +poszczególne polecenia. Gdy ju¿ jednak poznasz Emacsa, to zaczniesz +sobie te kombinacje przyswajaæ --- dla wygody przy pozycjach menu +pokazywane s± odpowiadaj±ce im kombinacje klawiszy. + +Zwróæ uwagê, ¿e niektóre pozycje wystêpuj±ce w menu nie maj± +odpowiedników klawiszowych. Na przyk³ad pozycja "Buffers" powoduje +wy¶wietlenie listy wszystkich dostêpnych buforów. Do ka¿dego z nich +mo¿esz siê prze³±czyæ, wybieraj±c jego nazwê, wy¶wietlon± pod pozycj± +Buffers. + + +* ROZSZERZANIE ZESTAWU POLECEÑ ------------------------------ -Poleceñ Emacsa jest du¿o du¿o wiêcej, ni¿ mo¿na by skojarzyæ -kombinacjami zwyk³ych klawiszy oraz META czy CTRL. Emacs radzi sobie -z tym za pomoc± polecenia X (ang. eXtend). Istniej± jego dwa rodzaje: +Poleceñ Emacsa jest znacznie, znacznie wiêcej, ni¿ mo¿na by skojarzyæ +z klawiszami klawiatury, uwzglêdniaj±c nawet kombinacje z META lub Ctrl. +Emacs radzi sobie z tym problemem, udostêpniaj±c polecenia X (ang. +eXtend). Istniej± dwa rodzaje tych poleceñ: - C-x Rozszerzenie o znak. Nastêpuje po nim jeden znak. - M-x Rozszerzenie o nazwane polecenie. Nastêpuje po nim - pe³na d³uga nazwa polecenia. +C-x Rozszerzenie o znak. Nastêpuje po nim jeden znak. +M-x Rozszerzenie o nazwane polecenie. Nastêpuje po nim +pe³na, niekiedy d³uga nazwa polecenia. -Polecenia te w ogólno¶ci s± u¿yteczne, ale s± u¿ywane nie tak czêsto -jak polecenia, których ju¿ siê nauczy³e¶. Mia³e¶ ju¿ okazje poznaæ -dwa z nich: C-x C-f s³u¿±ce do odwiedzania plików oraz C-x C-s do ich -zachowywania. Innym przyk³adem mo¿e byæ polecenie, które koñczy sesje -Emacsa C-x C-c. (Nie martw siê, ze mo¿esz w ten sposób straciæ -zmiany, które dokona³e¶; C-x C-c oferuje Ci mo¿liwo¶æ zachowania -ka¿dego ze zmodyfikowanych plików przed zamkniêciem Emacsa.) +Polecenia te s± u¿yteczne, ale u¿ywa siê ich nie tak czêsto, jak tych, +których ju¿ siê nauczy³e¶. Mia³e¶ ju¿ okazjê poznaæ dwa z nich: C-x C-f, +s³u¿±ce do odwiedzania plików, oraz C-x C-s do ich zachowywania. Innym +przyk³adem mo¿e byæ polecenie C-x C-c, które koñczy sesjê Emacsa. (Nie +martw siê, ¿e w ten sposób stracisz zmiany, które wprowadzi³e¶ do +tekstów; przed zamkniêciem sesji Emacs proponuje Ci zachowania +ka¿dego ze zmodyfikowanych plików.) -C-z jest poleceniem, które wychodzi z Emacsa *na chwile*, tak by¶ móg³ -wróciæ do tej samej sesji Emacsa po jakim¶ czasie. +C-z jest poleceniem, które wychodzi z Emacsa *na chwilê*, tak by¶ móg³ +wróciæ do niej wróciæ po jakim¶ czasie. W systemach, w których jest to mo¿liwe, C-z zawiesza proces Emacsa; -powoduje to powrót do pow³oki (ang. shell), ale nie niszczy Emacsa. +powoduje to powrót do pow³oki (ang. shell), ale nie niszczy Emacsa. W najpopularniejszych pow³okach mo¿esz wróciæ do Emacsa za pomoc± polecenia `fg' lub `%emacs'. -W systemach, w których zawieszanie procesów nie dzia³a, C-z tworzy -proces podpow³oki (ang. "subshell"), który dzia³a pod Emacsem i daje -Ci szansê uruchamiania innych programów i powrotu do Emacsa po ich -skoñczeniu; w tych systemach C-z nie wychodzi naprawdê z Emacsa. W -tych wypadkach normalnym poleceniem powrotu do Emacsa jest wyj¶cie z -podpow³oki za pomoc± "exit". - -Polecenia C-x C-c powiniene¶ u¿ywaæ, gdy masz siê wylogowaæ. Zalecane -jest tak¿e wychodzenie z Emacsa wystartowanego przez np. programy -obs³uguj±ce pocztê elektroniczna lub innego rodzaju narzêdzia, -poniewa¿ mog± one nie wiedzieæ jak sobie poradziæ z zawieszeniem -Emacsa. Jednak¿e w zwyk³ych okoliczno¶ciach, je¶li nie musisz -wylogowywaæ siê z systemu, lepiej jest zawiesiæ Emacsa za pomoc± C-z -ni¿ z niego wyj¶æ. - -Istnieje wiele poleceñ zaczynaj±cych siê od C-x. Oto lista tych, -których siê ju¿ nauczy³e¶: - - C-x C-f odwied¼ plik - C-x C-s zachowaj plik - C-x C-b wy¶wietl listê buforów - C-x C-c wyjd¼ z Emacsa - C-x u cofnij - -Poleceñ podawanych za pomoc± nazwy u¿ywa siê jeszcze rzadziej lub -u¿ywa siê tylko w pewnych trybach. Przyk³adem mo¿e byæ polecenie -replace-string, które globalnie zastêpuje jeden ³añcuch innym. Gdy -naciskasz M-x, Emacs czeka na ci±g dalszy, wy¶wietlaj±c "M-x" na dole -ekranu. Powiniene¶ po tym wpisaæ nazwê polecenia, w tym wypadku -"replace-string". Napisz tylko "repl s", a Emacs dokoñczy nazwê. -Zakoñcz wprowadzanie nazwy przez naci¶niecie klawisza . +W systemach, w których nie ma zawieszania procesów, C-z tworzy proces +podpow³oki (ang. "subshell"), który dzia³a pod Emacsem i daje Ci szansê +uruchamiania innych programów oraz powrotu do Emacsa po ich skoñczeniu; w +systemach tych C-z w istocie nie powoduje wyj¶cia z Emacsa i wówczas +normalnym poleceniem powrotu do Emacsa jest wyj¶cie z podpow³oki za +pomoc± polecenia "exit". + +Polecenia C-x C-c powiniene¶ u¿ywaæ, gdy masz zamiar siê wylogowaæ. +Zalecane jest tak¿e wychodzenie z Emacsa wystartowanego na przyk³ad przez +programy obs³uguj±ce pocztê elektroniczn± lub innego rodzaju narzêdzia, +poniewa¿ mog± one nie wiedzieæ, jak sobie poradziæ z zawieszeniem +Emacsa. Jednak¿e w zwyk³ych okoliczno¶ciach, je¶li nie musisz +wylogowywaæ siê z systemu, korzystniej jest zawiesiæ Emacsa za pomoc± +C-z, ni¿ z niego wyj¶æ. + +Istnieje wiele poleceñ zaczynaj±cych siê od C-x. Oto lista tych, +których ju¿ siê nauczy³e¶: + +C-x C-f odwied¼ plik +C-x C-s zachowaj plik +C-x C-b wy¶wietl listê buforów +C-x C-c wyjd¼ z Emacsa +C-x u cofnij + +Poleceñ podawanych za pomoc± nazwy u¿ywa siê jeszcze rzadziej lub u¿ywa +siê tylko w niektórych trybach. Przyk³adem mo¿e byæ polecenie +replace-string, które zastêpuje jeden ³añcuch innym w ca³ym tek¶cie. Gdy +naciskasz M-x, Emacs czeka na dalszy ci±g polecenia, wy¶wietlaj±c na +dole ekranu (w minibuforze) napis "M-x". Powiniene¶ tam wpisaæ nazwê +polecenia, w tym wypadku replace-string. Wystarczy przy tym, ¿e napisz +jedynie repl s; Emacs dokoñczy nazwê automatycznie. Wprowadzanie +nazwy zakoñcz naci¶niêciem klawisza . Polecenie replace-string wymaga dwóch argumentów: ³añcucha, który ma -zostaæ zastêpowany i ³añcucha, który ma byæ wstawiony w miejsce tego¿. -Obydwa ³añcuchy musza byæ zakoñczone przyci¶niêciem . +zostaæ zast±piony, i ³añcucha, który ma zostaæ wstawiony w miejsce tego¿. +Wpisywanie ka¿dego z tych ³añcuchów trzeba zakoñczyæ przyci¶niêciem +klawisza . >> Przesuñ kursor do czystej linii, dwie linie poni¿ej tej. - Naci¶nij M-x repl szmienizmodyfikuje. +Naci¶nij M-x repl szmienizmodyfikuje. -Zwróæ uwagê na to, jak ta linia siê zmieni: zast±pi³e¶ s³owem -"zmodyfikuje" ka¿de wyst±pienie s³owa z-m-i-e-n-i poni¿ej pocz±tkowej +Zwróæ uwagê, jak ta linia siê zmieni³a: zast±pi³e¶ s³owem +,,zmodyfikuje'' ka¿de wyst±pienie s³owa z-m-i-e-n-i poni¿ej pocz±tkowej pozycji kursora. * AUTOMATYCZNE ZACHOWYWANIE --------------------------- -Gdy wprowadzisz zmiany do pliku i ich nie zachowasz, mog± one zostaæ -stracone, je¶li Twój komputer przestanie dzia³aæ. By uchroniæ Ciê -przed tym, Emacs okresowo zapisuje specjalny plik z wprowadzonymi -zmianami. Plik ten ma znak # na pocz±tku i na koñcu swojej nazwy. Na -przyk³ad, za³ó¿my, ze Twój plik nazywa siê "hello.c". Odpowiadaj±cy -mu plik automatycznie zachowywany bêdzie nosi³ nazwê "#hello.c#". Gdy -zachowujesz plik w zwyk³y sposób, Emacs kasuje plik automatycznie -zachowany. +Je¶li zmian wprowadzonych do pliku nie zachowasz, to mo¿esz je straciæ w +wypadku, gdy Twój komputer przestanie dzia³aæ. By Ciê przed tym +uchroniæ, Emacs okresowo zachowuje wprowadzone zmiany w specjalnym +pliku, który ma znak # na pocz±tku i na koñcu swojej nazwy. Przyjmijmy +na przyk³ad, ¿e Twój plik nazywa siê "hello.c". Odpowiadaj±cy mu plik +zachowywany automatycznie bêdzie nosi³ nazwê "#hello.c#". Gdy +zachowasz plik w zwyk³y sposób, Emacs skasuje plik +zachowany automatycznie. Je¶li Twój komputer przestanie dzia³aæ, mo¿esz odzyskaæ Twoje dane z -pliku automatycznie zachowanego przez zwykle odwiedzenie pliku (tego, -który edytowa³e¶, a nie pliku automatycznie zachowanego) i napisanie -M-x recover file. Gdy Emacs zapyta o potwierdzenie, napisz -yes by odzyskaæ dane, które zosta³y automatycznie zachowane. +pliku automatycznie zachowanego przez zwyk³e odwiedzenie tego pliku, +który edytowa³e¶ (a nie pliku automatycznie zachowanego!) i napisanie +M-x recover file. Gdy Emacs zapyta o potwierdzenie, to +dane zachowane automatycznie odzyskasz, je¶li odpowiesz yes. * OBSZAR ECHA ------------- -Je¶li polecenia dla Emacsa wpisujesz dostatecznie wolno, zostan± one +Je¶li polecenia dla Emacsa wpisujesz dostatecznie wolno, bêd± one pokazywane w specjalnym obszarze na dole ekranu, zwanym obszarem echa -(ang. echo area). Obszar echa zawiera ostatnia dolna linie ekranu. +(ang. echo area). Obszar echa zawiera ostatni± doln± liniê ekranu. * LINIA STANU ------------- Linia, która znajduje siê bezpo¶rednio nad obszarem echa, zwana jest -"lini± trybu" (ang. modeline). Pokazuje ona tekst podobny do +lini± trybu (ang. modeline). Pokazuje ona tekst podobny do nastêpuj±cego: ---:** TUTORIAL (Fundamental)--L670--58%---------------- +--:** TUTORIAL (Fundamental)--L670--58%---------------- Linia ta podaje u¿yteczne informacje o stanie Emacsa i tekstu, który -edytujesz. Wiesz ju¿, jakie jest znaczenie nazwy pliku: jest to plik, -który odwiedzi³e¶. --NN%-- opisuje Twoja bie¿±c± pozycje wewn±trz +edytujesz. Wiesz ju¿, jakie jest znaczenie nazwy: oznacza ona plik, +który odwiedzi³e¶. --NN%-- informuje o bie¿±cej pozycji wewn±trz tekstu; oznacza to, ¿e NN procent tekstu znajduje siê ponad górnym -brzegiem ekranu. Je¶li pocz±tek pliku znajduje siê na pocz±tku -ekranu, zamiast liczby --00%-- zobaczysz w tym miejscu --Top--. -Podobnie dla koñca tekstu pojawi siê tam napis --Bot-- (od -ang. bottom). Je¶li wy¶wietlasz tekst na tyle krótki, ze mie¶ci siê w -ca³o¶ci na ekranie, linia stanu poka¿e --All--. +brzegiem ekranu. Je¶li pocz±tek pliku znajduje siê na pocz±tku +ekranu, to zamiast liczby --00%-- zobaczysz w tym miejscu --Top--. +Podobnie dla koñca tekstu pojawi siê tam napis --Bot-- (ang. bottom). +Je¶li wy¶wietlasz tekst na tyle krótki, ¿e mie¶ci siê w +ca³o¶ci na ekranie, to linia trybu bêdzie zawiera³a napis --All--. -Gwiazdki blisko pocz±tku linii trybu oznaczaj±, ze wprowadzi³e¶ do -tekstu jakie¶ zmiany. Bezpo¶rednio po odwiedzeniu lub po zachowaniu -pliku nie bêdzie w tym miejscu ¿adnych gwiazdek, a tylko my¶lniki. +Litera L, po której wystêpuj± cyfry, tak¿e opisuje Twoj± bie¿±c± +pozycjê: cyfry oznaczaj± numer linii, na której obecnie ustawiony jest +kursor. + +Gwiazdki blisko pocz±tku linii trybu oznaczaj±, ¿e wprowadzi³e¶ do +tekstu jakie¶ zmiany. Tu¿ po odwiedzeniu, a tak¿e po zachowaniu pliku +nie bêdzie w tym miejscu gwiazdek, lecz my¶lniki. Wewn±trz nawiasów znajdziesz informacje na temat trybu edycji, w -którym w³a¶nie jest Emacs. Domy¶lnym trybem edycji jest tryb -podstawowy (ang. fundamental), który jest trybem (w³a¶nie w tej chwili -u¿ywanym--) u¿ywanym w³a¶nie w tej chwili. Jest to przyk³ad "trybu -g³ównego" (ang. major mode). - -Emacs mo¿e dzia³aæ w wielu trybach g³ównych. Pewne z nich zosta³y -zaprojektowane do edycji rozmaitych jêzyków i/lub rodzajów tekstu, -takie jak tryb Lispu, tryb tekstowy, itd. W danej chwili mo¿e byæ -aktywny tylko jeden g³ówny tryb pracy, i to jego nazwa jest -wy¶wietlana w linii trybu w miejscu, w którym teraz jest +którym w³a¶nie jest Emacs. Domy¶lnym trybem edycji nazywa siê +podstawowym (ang. fundamental); jest to tryb u¿ywanym w³a¶nie w +tej chwili. Jest to przyk³ad ,,trybu g³ównego'' (ang. major mode). + +Emacs mo¿e dzia³aæ w wielu trybach g³ównych. Zosta³y one zaprojektowane, +aby u³atwiæ edycjê napisów w rozmaitych jêzykach programowania, takich +jak tryb Lisp czy C, oraz rodzajach tekstów, jak tryb tekstowy. W danej +chwili mo¿e byæ aktywny tylko jeden g³ówny tryb pracy i to jego nazwa +jest wy¶wietlana w linii trybu w miejscu, w którym teraz jest "Fundamental". Ka¿dy z g³ównych trybów edycyjnych mo¿e zmieniæ zachowanie niektórych -poleceñ. Na przyk³ad, w Emacsie istniej± polecenia s³u¿±ce do -tworzenia komentarzy w programach. Ka¿dy jêzyk programowania na swój -sposób okre¶la, jak powinien wygl±daæ komentarz, tak wiec ka¿dy z -g³ównych trybów edycyjnych musi wstawiaæ komentarze w specyficzny -sposób. Ka¿dy tryb edycyjny jest nazw± polecenia, które mo¿esz -wykonaæ, by prze³±czyæ siê w ten tryb lub wy³±czyæ ten tryb. -Przyk³adem mo¿e byæ M-x fundamental-mode, które jest poleceniem -prze³±czaj±cym tryb podstawowy. +poleceñ. Na przyk³ad w Emacsie istniej± polecenia s³u¿±ce do tworzenia +komentarzy w programach. Skoro ka¿dy jêzyk programowania sam okre¶la, +jak powinien wygl±daæ komentarz, to ka¿dy z g³ównych trybów edycyjnych +musi wstawiaæ komentarze w odpowiedni sposób. Trybowi edycyjnemu +odpowiada nazwa polecenia, które mo¿esz wykonaæ, by prze³±czyæ siê w ten +tryb lub go wy³±czyæ. Przyk³adem mo¿e byæ M-x fundamental-mode, które +jest poleceniem prze³±czaj±cym tryb podstawowy. Je¶li zamierzasz edytowaæ tekst w jêzyku angielskim, taki jak na -przyk³ad oryginalna wersja tego podrêcznika, prawdopodobnie powiniene¶ -u¿ywaæ trybu tekstowego (ang. text mode). +przyk³ad oryginalna wersja tego podrêcznika, to prawdopodobnie +powiniene¶ u¿yæ trybu tekstowego (ang. text mode). >> Napisz M-x text-mode. -Nie musisz siê martwiæ, ¿adne z poleceñ, które do tej pory pozna³e¶, -nie zmienia Emacsa w powa¿ny sposób. Mo¿esz jednak zauwa¿yæ, ze teraz -M-f i M-b traktuj± apostrofy jako czê¶ci s³ów. Poprzednio, w trybie +Nie musisz siê martwiæ, bo ¿adne z poleceñ, które do tej pory pozna³e¶, +nie zmienia Emacsa w powa¿ny sposób. Mo¿esz jednak zauwa¿yæ, ¿e teraz +M-f i M-b traktuj± apostrofy jako czê¶ci s³ów. Poprzednio, w trybie podstawowym, polecenia te traktowa³y apostrofy jako separatory s³ów. G³ówne tryby edycji wprowadzaj± zwykle subtelne zmiany, takie jak -opisana powy¿ej: wiêkszo¶æ poleceñ robi dalej "to samo", robi to -jednak w sposób troszeczkê inny. +opisana powy¿ej; wiêkszo¶æ poleceñ nadal robi ,,to samo'', chocia¿ +byæ mo¿e w troszeczkê inny sposób. By zobaczyæ dokumentacjê na temat bie¿±cego g³ównego trybu edycji, naci¶nij C-h m. ->> Naci¶nij C-u C-v raz lub wiêcej razy tak, by ta linia znalaz³a siê - blisko góry ekranu. +>> Naci¶nij C-u C-v raz lub wiêcej razy, tak by ta linia znalaz³a siê +blisko góry ekranu. ->> Naci¶nij C-h m, by zobaczyæ jak tryb tekstowy ró¿ni siê od trybu - podstawowego. +>> Naci¶nij C-h m, by odczytaæ dokumentacjê na temat tego, czym tryb +tekstowy ró¿ni siê od trybu podstawowego. ->> Naci¶nij q, by usun±æ dokumentacje z ekranu. +>> Naci¶nij q, by usun±æ dokumentacjê trybu z ekranu. -G³ówne tryby edycji nazywaj± siê "g³ównymi", poniewa¿ s± tak¿e -podrzêdne tryby edycji (ang. minor modes). Podrzêdne tryby edycji nie -s± alternatyw± dla g³ównych trybów edycji, a jedynie ich niewielk± -modyfikacj±. Ka¿dy podrzêdny tryb edycji mo¿e zostaæ w³±czony lub -wy³±czony niezale¿nie od pozosta³ych podrzêdnych trybów edycji oraz -niezale¿nie od g³ównego trybu edycji. Mo¿esz wiec u¿ywaæ jednego, -kombinacji dowolnych, lub nie u¿ywaæ ¿adnego trybu podrzêdnego. +G³ówne tryby edycji nazywaj± siê w³a¶nie ,,g³ównymi'', gdy¿ wystêpuj± +tak¿e ,,podrzêdne'' tryby edycji (ang. minor modes). Podrzêdne tryby +edycji nie s± alternatyw± dla trybów g³ównych, lecz jedynie ich +niewielk± modyfikacj±. Ka¿dy podrzêdny tryb edycji mo¿na w³±czyæ lub +wy³±czyæ niezale¿nie od pozosta³ych trybów podrzêdnych, a tak¿e +niezale¿nie od trybu g³ównego. Mo¿esz wiec u¿ywaæ jednego, +kombinacji dowolnych, albo nie u¿ywaæ ¿adnego trybu podrzêdnego. -Jednym z podrzêdnych trybów edycji, który jest bardzo u¿yteczny -szczególnie do edycji tekstu angielskiego, jest tryb automatycznego -wype³niania (ang. auto fill mode). Je¶li ten tryb jest w³±czony, -Emacs lamie linie pomiêdzy s³owami automatycznie, gdy wstawiasz tekst -i linia robi siê za szeroka. +Jednym z podrzêdnych trybów edycji, który jest bardzo u¿yteczny, +szczególnie do edycji tekstu angielskiego lub polskiego, jest tryb +automatycznego wype³niania (ang. auto fill mode). Je¶li jest on +w³±czony, to Emacs ³amie linie pomiêdzy s³owami automatycznie, gdy +podczas wstawiania tekstu linia robi siê za szeroka. -Tryb automatycznego wstawiania w³±cza siê na przyk³ad poprzez -wywo³anie polecenia M-x auto-fill-mode. Je¶li ten tryb jest -w³±czony to samo polecenie wy³±cza go, i vice versa. Mówimy, ze -polecenie to "prze³±cza ten tryb". +Tryb automatycznego wstawiania w³±cza siê na przyk³ad poleceniem M-x +auto-fill-mode. Powtórzenie tego polecenie powoduje wy³±czenie +trybu, ponowne powtórzenie --- jego w³±czenie, i tak dalej. Mówimy, ¿e +polecenie ,,prze³±cza tryb''. ->> Napisz M-x auto-fill-mode. Wstawiaj potem liniê pe³n± - "asdf " tak d³ugo, a¿ zobaczysz, ¿e siê podzieli na dwie linie. - Musisz wstawiæ spacje pomiêdzy znaki, poniewa¿ tryb automatycznego - wype³niania ³amie linie tylko tam, gdzie s± spacje. +>> Napisz M-x auto-fill-mode. Wstaw potem wiele napisów +,,asdf '' tak d³ugo, a¿ zobaczysz, ¿e linia podzieli na dwie. +Miêdzy literami musisz wstawiaæ spacje, poniewa¿ tryb +automatycznego wype³niania ³amie linie tylko tam, gdzie s± spacje. -Margines jest zazwyczaj ustawiony na 70 znaków, ale mo¿esz go zmieniæ -za pomoc± polecenia C-x f. Powiniene¶ podaæ mu argument liczbowy +Margines jest zazwyczaj ustawiony na 70 znaków, ale mo¿esz to zmieniæ +poleceniem C-x f. Powiniene¶ poleceniu podaæ argument liczbowy mówi±cy, w której kolumnie ma zostaæ ustawiony margines. >> Wywo³aj C-x f z argumentem równym 20. (C-u 2 0 C-x f). - Napisz potem jaki¶ tekst i zauwa¿, ze Emacs wype³nia linie do - d³ugo¶ci co najwy¿ej 20 znaków. Ustaw margines z powrotem na - 70 znaków, wywo³uj±c jeszcze raz C-x f. +Napisz potem jaki¶ tekst i zauwa¿, ¿e Emacs wype³nia linie do +d³ugo¶ci co najwy¿ej 20 znaków. Ustaw margines z powrotem na +70 znaków, wywo³uj±c jeszcze raz C-x f z odpowiednim argumentem. -Je¶li dokonujesz zmian wewn±trz akapitu, tryb -automatycznego wype³niania nie wyrówna marginesu -sam z siebie. By wywo³aæ polecenie -wyrównania marginesu, naci¶nij M-q (Meta-q), -podczas gdy kursor znajduje siê wewn±trz akapitu. +Je¶li zmieniasz tekst wewn±trz akapitu, to tryb automatycznego +wype³niania sam z siebie nie wyrówna marginesu. Mo¿esz go wyrównaæ +samodzielnie, wydaj±c polecenie M-q (Meta-q) (kursor powinien siê +wówczas znajdowaæ wewn±trz akapitu). >> Przesuñ kursor do poprzedniego akapitu i naci¶nij M-q. @@ -896,248 +895,256 @@ podczas gdy kursor znajduje si ---------- Emacs potrafi szukaæ ³añcuchów (zwartych ci±gów znaków lub s³ów) -zarówno wstecz jaki i do przodu. Szukanie ³añcucha jest poleceniem, -które przesuwa kursor; przesuwa ono kursor do nastêpnego miejsca, w -którym dany ³añcuch wystêpuje. +zarówno wstecz jak i do przodu. Szukanie ³añcucha jest poleceniem, +które przesuwa kursor --- do nastêpnego miejsca, w którym dany +³añcuch wystêpuje. -Polecenie Emacsa "search" ró¿ni siê od podobnych poleceñ innych -edytorów w tym sensie, ze jest ono przyrostowe. Znaczy to, ze -szukanie odbywa siê w trakcie, gdy Ty wpisujesz kolejne znaki -³añcucha, który ma zostaæ odnaleziony. +Polecenie Emacsa "search" ró¿ni siê od podobnych poleceñ w innych +edytorach tym, ¿e jest przyrostowe. Znaczy to, ¿e szukanie odbywa +siê w trakcie, gdy wpisujesz kolejne znaki ³añcucha, który ma zostaæ +znaleziony. -Poleceniami zapocz±tkowuj±cymi szukanie s±: C-s dla szukania w przód -oraz C-r dla szukania wstecz. POCZEKAJ PROSZÊ! Nie próbuj ich w tej +Poleceniami rozpoczynaj±cymi szukanie s±: C-s dla szukania w przód +oraz C-r dla szukania wstecz. POCZEKAJ PROSZÊ! Nie próbuj ich w tej chwili. -Gdy naci¶niesz C-s zauwa¿ysz, ze tekst "I-search" pojawi siê w -obszarze echa. Informuje Ciê to, ¿e Emacs znajduje siê w trybie -"incremental search", czekaj±c by¶ napisa³ tekst, który ma on znale¼æ. -Naci¶niecie koñczy proces szukania. - ->> Teraz naci¶nij C-s, by rozpocz±æ szukanie. POWOLI, litera po - literze, napisz s³owo "kursor", zatrzymuj±c siê po ka¿dym znaku i - obserwuj±c, gdzie zatrzymuje siê kursor. Gdy naci¶niesz drugie - "r", bêdzie mo¿na powiedzieæ, ¿e szuka³e¶ s³owa "kursor" - jednokrotnie. Naci¶nij C-s jeszcze raz, by znale¼æ nastêpne - wyst±pienie s³owa "kursor". Naci¶nij teraz cztery - razy i zobacz, co siê dzieje z kursorem. Naci¶nij , by skoñczyæ - szukanie. - -Widzia³e¶, co siê dzia³o? Emacs podczas szukania przyrostowego próbuje -przej¶æ do miejsca wyst±pienia ³añcucha, który do tej pory wpisa³e¶, -pod¶wietlaj±c go dla Twojej wygody. By znale¼æ nastêpne wyst±pienie -s³owa "kursor", po prostu naci¶nij C-s jeszcze raz. Je¶li takiego nie -ma, Emacs zapiszczy i powie Ci, ze szukanie "skoñczy³o siê pora¿k±". -Naci¶niecie C-g tak¿e przerywa proces szukania. - -UWAGA: W niektórych systemach naci¶niecie C-s zamrozi ekran i nie -zobaczysz ¿adnego tekstu z Emacsa. Oznacza to, ¿e sk³adowa systemu -operacyjnego, zwana kontrol± przep³ywu (ang. "flow control") -przechwyci³a C-s i nie pozwoli³a mu dojsæ do Emacsa. By odzyskaæ -kontrole nad ekranem, nacisnij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w +Gdy naci¶niesz C-s, zauwa¿ysz, ¿e w obszarze echa pojawi siê +tekst "I-search". Jest to informacja, ¿e Emacs znajduje siê w trybie +"incremental search" i czeka, by¶ napisa³ tekst, który ma znale¼æ. +Naci¶niêcie koñczy proces szukania. + +>> Rozpocznij teraz szukanie, naciskaj±c C-s. POWOLI, litera po +literze, napisz s³owo kursor, zatrzymuj±c siê po ka¿dym znaku +i obserwuj±c, gdzie zatrzymuje siê kursor. Gdy naci¶niesz drugie +r, bêdzie mo¿na powiedzieæ, ¿e szuka³e¶ s³owa kursor +jednokrotnie. Naci¶nij jeszcze raz C-s, by znale¼æ nastêpne +wyst±pienie s³owa kursor. Naci¶nij teraz cztery razy +i zobacz, co siê dzieje z kursorem. Naci¶nij , by skoñczyæ +szukanie. + +Widzia³e¶, co siê dzia³o? Podczas szukania przyrostowego Emacs próbuje +przej¶æ do miejsca wyst±pienia ³añcucha, który wpisa³e¶ do tej pory, +i pod¶wietla go dla Twojej wygody. By znale¼æ nastêpne wyst±pienie +s³owa kursor, po prostu jeszcze raz naci¶nij C-s. Je¶li takiego +wyst±pienia nie ma, to Emacs zapiszczy i napisze, ¿e szukanie +,,skoñczy³o siê pora¿k±''. + +Kombinacja C-g przerywa proces szukania, podobnie jak to czyni +z innymi poleceniami. + +UWAGA: W niektórych systemach naci¶niecie C-s zamra¿a ekran i w +rezultacie Emacs nie mo¿e pokazywaæ tekstu. Oznacza to, ¿e sk³adowa +systemu operacyjnego, zwana kontrol± przep³ywu (ang. "flow control"), +przechwyci³a znak C-s i nie pozwoli³a mu dotrzeæ do Emacsa. By odzyskaæ +kontrolê nad ekranem, naci¶nij C-q. Dodatkowej pomocy poszukaj w rozdziale "Spontaneous Entry to Incremental Search" w podrêczniku Emacsa. -Jesli podczas szukania przyrostowego naci¶niesz zauwa¿ysz, ze -ostatni znak, który wcisn±³es znika i kursor wraca do poprzedniego -miejsca. Na przyk³ad, za³ó¿my, ze nacisn±³es "k" i znalaz³es pierwsze -wyst±pienie tej litery. Jesli teraz naci¶niesz "u", kursor przesunie -siê do pierwszego wyst±pienia "ku". Teraz nacisnij . Skasuje -to "u" z ³añcucha, którego poszukujesz, a kursor wróci do pierwszego -wyst±pienia "k". +Je¶li podczas szukania przyrostowego naci¶niesz , to zauwa¿ysz, +¿e w minibuforze znika ostatni znak wpisanego przez ciebie ³añcucha, a +kursor wraca do poprzedniego miejsca. Przypu¶æmy na przyk³ad, ¿e +nacisn±³e¶ k i znalaz³e¶ pierwsze wyst±pienie tej litery. Je¶li teraz +naci¶niesz u, to kursor przesunie siê tu¿ za najbli¿sze litery +ku. Naci¶nij teraz . Spowoduje to skasowanie z wyszukiwanego +³añcucha litery u, a kursor wróci do pierwszego wyst±pienia litery k. -Je¶li podczas szukania nacisniesz jaki¶ klawisz razem z META lub CTRL -(z nielicznymi wyj±tkami --- znakami, które maj± specjalne znaczenie -podczas szukania, takimi jak C-s i C-r) szukanie zostanie przerwane. +Je¶li podczas szukania naci¶niesz jaki¶ klawisz w kombinacji z META lub +Ctrl (z nielicznymi wyj±tkami --- znakami, które maj± specjalne +znaczenie podczas szukania, takimi jak C-s i C-r), to szukanie zostanie +przerwane. -C-s rozpoczyna proces szukania, który poszukuje ³añcucha, który -znajduje siê ZA bie¿±c± pozycja kursora. Je¶li chcesz szukaæ czego¶ -wcze¶niej w tek¶cie, naci¶nij C-r. Wszystko, co powiedzieli¶my o C-s -stosuje siê do C-r, oczywi¶cie ze zmian± kierunku szukania na wstecz. +C-s rozpoczyna proces szukania do przodu, czyli ZA bie¿±c± pozycj± +kursora. Je¶li chcesz szukaæ czego¶ po³o¿onego w tek¶cie wcze¶niej, +to naci¶nij C-r. Wszystko, co powiedzieli¶my o poleceniu C-s, stosuje +siê te¿ do C-r, oczywi¶cie w odniesieniu do szukania wstecz. * WIELE OKIEN ------------- -Jedn± z przyjemnych cech Emacsa jest mo¿liwo¶æ wy¶wietlania wiêcej ni¿ +Jedn± z u¿ytecznych cech Emacsa jest mo¿liwo¶æ wy¶wietlania wiêcej ni¿ jednego okna na raz. >> Przesuñ kursor do tej linii i naci¶nij C-u 0 C-l. ->> Naci¶nij teraz C-x 2, co podzieli ekran na dwa okna. Obydwa okna - wy¶wietlaj± ten podrêcznik. Kursor pozostaje w górnym oknie. +>> Naci¶nij teraz C-x 2, co podzieli ekran na dwa okna. Obydwa okna +wy¶wietlaj± ten podrêcznik. Kursor pozostaje w górnym oknie. ->> Naci¶nij C-M-v by przewin±æ dolne okno. (Je¶li nie masz - prawdziwego klawisza Meta, naci¶nij ESC C-v.) +>> Naci¶nij C-M-v by przewin±æ dolne okno. (Je¶li nie masz +klawisza Meta lub Alt, to naci¶nij ESC C-v.) >> Naci¶nij C-x o ("o" jak angielskie "other") by przesun±æ kursor do - dolnego okna. U¿yj C-v i M-v w dolnym oknie by przewin±æ jego - zawarto¶æ. Polecenia, które masz wykonaæ czytaj w górnym oknie. +dolnego okna. U¿yj C-v i M-v w dolnym oknie, by przewin±æ jego +zawarto¶æ. Polecenia, które masz wykonaæ, odczytuj z górnego okna. >> Naci¶nij C-x o jeszcze raz tak, by kursor wróci³ do górnego okna. - Kursor w górnym oknie nie zmieni³ po³o¿enia. +Kursor w górnym oknie nie zmieni³ po³o¿enia. -Ka¿de okno pamiêta po³o¿enie swojego w³asnego kursora, lecz tylko -jedno okno w danej chwili wy¶wietla kursor. Wszystkie polecenia -edycyjne stosuj± siê do okna, w którym jest kursor. To okno nazywane -jest "wybranym oknem". +Ka¿de okno pamiêta po³o¿enie swojego kursora, lecz w danej chwili +tylko jedno z okien wy¶wietla kursor. Wszystkie polecenia edycyjne +stosuj± siê do okna, w którym jest kursor. To okno nazywane jest +,,oknem wybranym''. -Polecenie C-M-v jest bardzo u¿yteczne gdy edytujesz tekst w jednym -oknie, a drugiego u¿ywasz tylko jako punkt odniesienia. Dziêki temu -kursor mo¿e zawsze znajdowaæ siê w oknie, zawarto¶æ którego edytujesz, -a Ty mo¿esz przesuwaæ drugie okno za pomoc± C-M-v. +Polecenie C-M-v przyda Ci siê, gdy bêdziesz chcia³ edytowaæ tekst w +jednym oknie, a drugiego u¿ywa³ jako punktu odniesienia. Dziêki niemu +kursor mo¿e zawsze znajdowaæ siê w oknie, którego zawarto¶æ edytujesz, a +Ty mo¿esz przesuwaæ drugie okno. -C-M-v to przyk³ad znaku, który uzyskuje siê za pomoc± CONTROL-META. -Je¶li masz prawdziwy klawisz META, C-M-v mo¿esz uzyskaæ przytrzymuj±c -jednocze¶nie CTRL oraz META i naciskaj±c v. Nie jest wa¿ne, co -zosta³o naci¶niete wcze¶niej, CTRL czy META, poniewa¿ obydwa te -klawisze dzia³aj± jako modyfikatory znaczenia klawiszy, które -naciskasz. +C-M-v to przyk³ad kombinacji, który uzyskuje siê, wciskaj±c jednocze¶nie +klawisze Ctrl i Meta (Alt). Je¶li masz prawdziwy klawisz META (Alt), to +C-M-v mo¿esz uzyskaæ przytrzymuj±c jednocze¶nie Ctrl oraz META (Alt) i +naciskaj±c v. Nie jest wa¿ne, co zosta³o naci¶niête wcze¶niej, Ctrl czy +META, poniewa¿ obydwa te klawisze dzia³aj± jako modyfikatory znaczenia +znaków. -Je¶li nie masz klawisza META i u¿ywasz w jego zastêpstwie ESC, -kolejno¶æ naciskania klawiszy jest znacz±ca: musisz najpierw nacisn±æ -i pu¶ciæ ESC, po czym nacisn±æ CTRL-v; CTRL-ESC v nie bêdzie dzia³aæ. -Dzieje siê tak dlatego, ze ESC jest znakiem, a nie modyfikatorem. +Je¶li nie masz klawisza META (Alt) i w jego zastêpstwie u¿ywasz ESC, to +kolejno¶æ naciskania klawiszy ma znaczenie: musisz najpierw nacisn±æ i +pu¶ciæ ESC, po czym nacisn±æ Ctrl-v; kombinacja Ctrl-ESC v nie zadzia³a. +Wynika to z tego, ¿e ESC jest znakiem, a nie modyfikatorem. ->> Naci¶nij C-x 1 (w górnym oknie), by pozbyæ siê dolnego okna. +>> Naci¶nij C-x 1 (w górnym oknie), by pozbyæ siê okna dolnego. -(Je¶li nacisn±³by¶ C-x 1 w dolnym oknie, to znik³oby górne. Mo¿esz -sobie t³umaczyæ to polecenie jako "zatrzymaj tylko jedno okno --- to w -którym w³a¶nie jestem".) +(Je¶li nacisn±³by¶ C-x 1 w dolnym oknie, to górne by znik³o. Mo¿esz +sobie to polecenie t³umaczyæ jako ,,pozostaw tylko jedno okno --- to w +którym w³a¶nie jestem''.) -Nie musisz wy¶wietlaæ tego samego bufora w obydwu oknach. Je¶li -u¿yjesz C-x C-f by wy¶wietliæ plik w jednym z okien, zawarto¶æ -drugiego nie zmieni siê. W ka¿dym oknie mo¿esz wy¶wietlaæ ró¿ne pliki -niezale¿nie. +Nie musi byæ tak, ¿e obydwa okna pokazuj± ten sam bufor. Je¶li u¿yjesz +C-x C-f, by odwiedziæ jaki¶ plik w jednym z nich, to zawarto¶æ drugiego +siê nie zmieni. Z zasady w ró¿nych oknach mo¿esz niezale¿nie wy¶wietlaæ +ró¿ne pliki. Oto inny sposób u¿ywania dwóch okien do wy¶wietlania dwóch ró¿nych rzeczy: ->> Naci¶nij C-x 4 C-f i nazwê jednego z Twoich plików. Zakoñcz - wprowadzanie klawiszem . Podany plik pojawi siê w dolnym - oknie razem z kursorem, który tam przeskakuje. +>> Naci¶nij C-x 4 C-f i nazwê jednego z Twoich plików. Zakoñcz +wprowadzanie klawiszem . Podany plik pojawi siê w dolnym +oknie razem z kursorem, który tam przeskakuje. ->> Naci¶nij C-x o, by wróciæ do górnego okna, oraz C-x 1 by - usun±æ dolne okno. +>> Naci¶nij C-x o, by wróciæ do górnego okna, oraz C-x 1 by usun±æ +dolne okno. * REKURSYWNE POZIOMY EDYCJI --------------------------- Czasami mo¿esz znale¼æ siê w czym¶, co nazywa siê "rekursywnym -poziomem edycji". Mo¿esz to rozpoznaæ po nawiasach kwadratowych w +poziomem edycji". Mo¿esz to rozpoznaæ po nawiasach kwadratowych w linii trybu, obejmuj±cych nawiasy okr±g³e zawieraj±ce nazwê g³ównego -trybu edycji. Na przyk³ad, móg³by¶ widzieæ [(Fundamental)] zamiast +trybu edycji. Móg³by¶ na przyk³ad zobaczyæ [(Fundamental)] zamiast (Fundamental). -By wyj¶æ z rekursywnego poziomu edycji naci¶nij ESC ESC ESC. Jest to -ogólnego przeznaczenia "wychodzimy". Mo¿esz go u¿yæ tak¿e by pozbyæ -siê nadmiaru okien lub wyj¶æ z minibufora. +By wyj¶æ z rekursywnego poziomu edycji, naci¶nij ESC ESC ESC. Jest to +ogólnego przeznaczenia polecenie ,,wychodzimy''. Mo¿esz go u¿yæ tak¿e, +by pozbyæ siê nadmiaru okien albo wyj¶æ z minibufora. ->> Naci¶nij M-x by wej¶æ do minibufora; naci¶nij potem ESC ESC ESC, by - z niego wyj¶æ. +>> Naci¶nij M-x by wej¶æ do minibufora, potem naci¶nij ESC ESC ESC, by +z niego wyj¶æ. -Nie mo¿esz u¿yæ C-g, by wyj¶æ z rekursywnego poziomu edycji. Dzieje -siê tak dlatego, ze C-g jest u¿ywane do anulowania poleceñ i -argumentów WEWN¡TRZ rekursywnego poziomu edycji. +Aby wyj¶æ z rekursywnego poziomu edycji, nie wystarczy u¿yæ C-g. Dzieje +siê tak dlatego, ¿e klawisz C-g jest u¿ywany do anulowania poleceñ i +argumentów WEWN¡TRZ pojedynczego rekursywnego poziomu edycji. -SZUKANIE DODATKOWEJ POMOCY --------------------------- +SZUKANIE POMOCY +--------------- -W tym podrêczniku spróbowali¶my dostarczyæ tylko tyle informacji, ile -jest niezbêdne, by¶ móg³ zacz±æ u¿ywaæ Emacsa. Emacs jest istn± -kopalni± najró¿niejszych rzeczy, których nie sposób tutaj opisaæ. -Zapewne bêdziesz chcia³ dowiedzieæ siê wiêcej o Emacsie, poniewa¿ -posiada on wiele po¿±danych cech, o których na razie nic nie wiesz. -Jest w nim zaszyte mnóstwo wewnêtrznej dokumentacji, która mo¿e byæ -osi±gniêta za pomoc± Control-h, które okre¶lamy mianem "znaku pomocy" -z powodu spe³nianej przez niego roli. +W tym podrêczniku dostarczyli¶my tylko tyle informacji, ile jest +niezbêdne, by¶ móg³ zacz±æ u¿ywaæ Emacsa. Emacs jest istn± kopalni± +najró¿niejszych rzeczy, których nie sposób tutaj opisaæ. Bêdziesz +zapewne chcia³ dowiedzieæ siê o Emacsie wiêcej, poniewa¿ posiada on +wiele po¿ytecznych cech, o których na razie nic nie wiesz. Miêdzy innymi +jest w nim zaszyte mnóstwo wewnêtrznej dokumentacji. Dotrzeæ do tej +dokumentacji mo¿esz po naci¶niêciu kombinacji C-h. -By uzyskaæ pomoc, naci¶nij C-h a potem znak, który okre¶la jakiego -typu pomocy oczekujesz. Je¶li poczujesz siê NAPRAWDÊ zagubiony, -napisz C-h ? i Emacs spróbuje powiedzieæ Ci, jakiego typu pomocy mo¿e -Ci dostarczyæ. Je¶li naci¶niesz C-h a potem zadecydujesz, ¿e pomoc -nie jest Ci jednak potrzebna, po prostu wci¶nij C-g by anulowaæ C-h. +By uzyskaæ pomoc, naci¶nij C-h, a potem znak, który okre¶la jakiego +rodzaju pomocy oczekujesz. Je¶li poczujesz siê NAPRAWDÊ zagubiony, to +napisz C-h?, a Emacs podpowie, jakiego rodzaju pomocy mo¿e Ci +dostarczyæ. Je¶li naci¶niesz C-h, a potem zadecydujesz, ¿e pomoc nie +jest Ci jednak potrzebna, to aby anulowaæ zapocz±tkowane polecenie C-h, +po prostu wci¶nij C-g. -Najprostsz± pomoc mo¿esz uzyskaæ naciskaj±c C-h c. Naci¶nij C-h a -potem c, po czym kombinacje klawiszy polecenia, i Emacs wy¶wietli -bardzo krótki opis polecenia. +Najprostsz± pomoc mo¿esz uzyskaæ naciskaj±c C-h c. Naci¶nij C-h a potem +c, po czym kombinacjê klawiszy, której znaczenie chcesz poznaæ; Emacs +wy¶wietli krótki opis polecenia odpowiadaj±cego tej kombinacji. ->> Naci¶nij C-h c Control-p. - Powinno to przywo³aæ komunikat, o tre¶ci podobnej do +>> Naci¶nij C-h c C-p. +Powinno to przywo³aæ komunikat, o tre¶ci podobnej do - C-p runs the command previous-line +C-p runs the command previous-line -W ten sposób mo¿esz uzyskaæ "nazwê funkcji". Przydaje siê to podczas -pisania kodu w Lispie, który rozszerza Emacsa; wystarcza to tak¿e do -przypomnienia Ci, co dane polecenie robi, je¶li widzia³e¶ je ju¿ -wcze¶niej, ale nie zapamiêta³e¶ go. +W ten sposób mo¿esz uzyskaæ ,,nazwê funkcji'' przypisanej kombinacji +klawiszy. Przydaje siê to podczas pisania kodu w Lispie, w którym +zapisane s± rozszerzenia Emacsa; wystarcza to tak¿e do przypomnienia +Ci, co dane polecenie robi, je¶li widzia³e¶ je ju¿ wcze¶niej, lecz +go nie zapamiêta³e¶. + +Jako dope³nienie polecenia C-h c Emacs dopuszcza te¿ wieloznakowe +kombinacje klawiszy, na przyk³ad C-x C-s albo (je¶li nie masz klawisza +META lub Alt) v. -Polecenia wywo³ywane za pomoc± wieloznakowej kombinacji klawiszy, na -przyk³ad C-x C-s oraz (je¶li nie masz klawisza META lub EDIT) v, -s± tak¿e dopuszczalne po C-h c. By uzyskaæ wiêcej informacji na temat polecenia, naci¶nij C-h k zamiast C-h c. ->> Naci¶nij C-h k Control-p. +>> Naci¶nij C-h k C-p. To polecenie wy¶wietla dokumentacjê na temat danej funkcji oraz jej -nazwê w oknie Emacsa. Gdy skoñczysz ¶ledziæ wynik tego polecenia -naci¶nij C-x 1, by pozbyæ siê tekstu pomocy. Nie musisz tego robiæ od -razu. Mo¿esz wykonaæ pewne operacje w oparciu o tekst pomocy zanim +nazwê w oknie Emacsa. Gdy skoñczysz ¶ledziæ wynik tego polecenia +naci¶nij C-x 1, by pozbyæ siê tekstu pomocy. Nie musisz tego robiæ od +razu. Mo¿esz wykonaæ pewne operacje w oparciu o tekst pomocy zanim naci¶niesz C-x 1. Oto kilka innych u¿ytecznych wariantów C-h: - C-h f Opisz funkcje o podanej nazwie. +C-h f Opisz funkcje o podanej nazwie. ->> Napisz C-h f previous-line. Wypisze to na ekranie ca³± - informacje, jak± Emacs ma na temat funkcji, która implementuje - polecenie C-p. +>> Napisz C-h f previous-line. Wypisze to na ekranie ca³± +informacje, jak± Emacs ma na temat funkcji, która implementuje +polecenie C-p. -Podobnie komenda C-h v pokazuje na ekranie dokumentacjê zmiennych, których -wartosci mozesz zmieniæ, aby dostosowaæ Emacsa do swoich +Podobnie komenda C-h v pokazuje na ekranie dokumentacjê zmiennych, +których warto¶ci mo¿esz zmieniæ, aby dostosowaæ Emacsa do swoich preferencji. Wpisz nazwê zmiennej, gdy Emacs o ni± poprosi. - C-h a Apropos. Wpisz s³owo kluczowe, a Emacs wypisze listê - wszystkich poleceñ, których nazwa zawiera to s³owo. - Polecenia te mog± zostaæ wywo³ane za pomoc± Meta-x. - Dla niektórych poleceñ Apropos wypisze jedno- lub - dwuznakowe sekwencje, które wywo³uj± dane polecenie. +C-h a Apropos. Wpisz s³owo, a Emacs wypisze listê +wszystkich poleceñ, których nazwa zawiera to s³owo. +Polecenia te mo¿na wywo³ywaæ za pomoc± Meta-x. +Dla niektórych poleceñ Apropos wypisze jedno- lub +dwuznakowe sekwencje, które wywo³uj± te polecenia. ->> Napisz C-h a file. Zobaczysz listê wszystkich poleceñ, - dostêpnych za pomoc± M-x, które maja s³owo "file" w swojej nazwie. - Zauwa¿ysz tam tak¿e polecenia takie, jak C-x C-f oraz C-x C-w, - umieszczone obok nazw poleceñ "find-file" i "write-file". +>> Napisz C-h a file. Zobaczysz listê wszystkich poleceñ, +dostêpnych za pomoc± M-x, które maja s³owo "file" w swojej nazwie. +Zauwa¿ysz tam tak¿e polecenia takie, jak C-x C-f oraz C-x C-w, +umieszczone obok nazw poleceñ "find-file" i "write-file". >> Napisz C-M-v, aby przewin±æ okno pomocy. Zrób to kilka razy. >> Napisz C-x 1, aby usun±æ okno pomocy. - C-h i Czytanie elektronicznych podrêczników (w formacie Info). To - polecenie prze³±czy ciê do specjalnego bufora o nazwie - *info*, gdzie bedziesz móg³ przeczytaæ podrêczniki - dotycz±ce pakietów zainstalowanych w twoim - systemie. Napisz m emacs , aby zapoznaæ siê z - podrêcznikiem Emacsa. Je¿eli nigdy wczesniej nie u¿ywa³es - Info, napisz ? a Emacs przedstawi ci mo¿liwo¶ci - tego trybu. Po tym, jak zapoznasz siê z tym krótkim - podrêcznikiem w dalszej pracy podstawow± dokumentacjê - stanowiæ bêdzie w³a¶nie Emacs Info. +C-h i Czytanie elektronicznych podrêczników (w formacie Info). To +polecenie prze³±czy Ciê do specjalnego bufora o nazwie +*info*, gdzie bêdziesz móg³ przeczytaæ podrêczniki +dotycz±ce pakietów zainstalowanych w Twoim +systemie. Napisz m emacs , aby zapoznaæ siê z +podrêcznikiem Emacsa. Je¿eli nigdy wcze¶niej nie u¿ywa³e¶ +trybu Info, to napisz ?, a Emacs przedstawi Ci mo¿liwo¶ci +tego trybu. Po tym, jak zapoznasz siê z niniejszym krótkim +podrêcznikiem, w dalszej pracy dostêp do dokumentacji +bêdziesz uzyskiwa³ w³a¶nie za pomoc± Emacs Info. + PODSUMOWANIE ------------ -Pamiêtaj, ¿e by wyj¶æ z Emacsa na sta³e, u¿ywaj C-x C-c. By wyj¶æ do -pow³oki na chwilê tak, by¶ móg³ wróciæ, u¿yj C-z. (To nie dzia³a pod -X-Windows, poniewa¿ tam nie ma prawdziwego konceptu przej¶cia na -chwile do pow³oki. Zamiast tego C-z ikonizuje okno Emacsa.) +Pamiêtaj, ¿e by wyj¶æ z Emacsa na sta³e, trzeba wydaæ polecenie C-x C-c. +By wyj¶æ do pow³oki na chwilê tak, by jeszcze Do Emacsa wróciæ, trzeba +u¿yæ C-z. (To nie dzia³a pod X-Windows, poniewa¿ tam nie ma prawdziwego +konceptu przej¶cia na chwilê do pow³oki. Zamiast tego C-z ,,ikonizuje'' +okno Emacsa.) Ten podrêcznik by³ pisany tak, by wszyscy nowi u¿ytkownicy mogli go -zrozumieæ. Je¶li co¶ pozostawi³ niejasnym, nie sied¼ cicho i nie +zrozumieæ. Je¶li co¶ pozostawi³ niejasnym, nie sied¼ cicho i nie obwiniaj siebie, tylko daj nam znaæ! @@ -1146,43 +1153,45 @@ KOPIOWANIE Niniejszy podrêcznik jest potomkiem w d³ugiej linii podrêczników Emacsa, która rozpoczyna siê od tego, który zosta³ napisany przez -Stuarta Cracrafta dla oryginalnego Emacsa. Zosta³ on zmodyfikowany we -wrze¶niu 1994 przez Bena Winga, który zaktualizowa³ go, je¶li chodzi o -X-Windows. - -T³umaczenia na jêzyk polski dokona³ Remek Trzaska z pomoc± Ryszarda -Kubiaka. Jesli polskie znaki nie byly poprawnie wyswietlane w tym -buforze, oznacza to, ze nie masz zainstalowanych polskich fontow. -Pomoc w tym zakresie mozesz znalezc pod adresem: - +Stuarta Cracrafta dla oryginalnego Emacsa. Zosta³ on zmodyfikowany we +wrze¶niu 1994 przez Bena Winga, który zaktualizowa³ go w celu uwzglêdnienia +pracy pod X-Windows. -T³umaczenie to zosta³o uaktualnione dla wersji GNU Emacs 21 -przez Beatê Wierzcho³owsk± z pomoc± -Janusza S. Bienia +Autorem pierwszego t³umaczenia na jêzyk polski by³ Remek Trzaska +, a pomaga³ mu Ryszard Kubiak +. Tamto t³umaczenie zosta³o uaktualnione dla +wersji GNU Emacs 21 przez Beatê Wierzcho³owsk± + z pomoc± Ryszarda Kubiaka i Janusza S. Bienia . -Ta wersja podrêcznika, podobnie jak GNU Emacs, jest zastrze¿ona, a -pozwolenie na kopiowanie udzielone jest pod nastêpuj±cymi warunkami: +Ta wersja podrêcznika, podobnie jak GNU Emacs, jest chroniona prawem +autorskim, ale wolno j± kopiowaæ pod nastêpuj±cymi warunkami: Copyright (c) 1985, 1994, 2001 Free Software Foundation - Permission is granted to anyone to make or distribute verbatim - copies of this document as received, in any medium, provided that - the copyright notice and permission notice are preserved, - and that the distributor grants the recipient permission - for further redistribution as permitted by this notice. +Zezwala siê na wykonywanie lub rozpowszechnianie +wiernych kopii tego dokumentu w otrzymanej formie, na dowolnym +no¶niku, pod warunkiem zachowania informacji o +prawach autorskich i niniejszym zezwoleniu oraz pod +warunkiem, ¿e dystrybutor udzieli odbiorcy pozwolenia na +dalsze rozpowszechnianie zgodnie z niniejszym zezwoleniem. - Permission is granted to distribute modified versions - of this document, or of portions of it, - under the above conditions, provided also that they - carry prominent notices stating who last altered them. -Warunki kopiowania samego Emacsa s± w pewnym stopniu inne, aczkolwiek -zachowuj± te sama idee. Proszê, przeczytaj plik COPYING, po czym -rozdaj swoim znajomym kopie Emacsa. Pomó¿ zwalczyæ przeszkody w -rozpowszechnianiu oprogramowania przez tworzenie i dzielenie siê -oprogramowaniem. +Zezwala siê równie¿ na rozpowszechnianie na warunkach podanych +powy¿ej zmodyfikowanych wersji tego dokumentu lub jego czê¶ci, +pod warunkiem, ¿e zostan± wyra¼nie uwidocznione +informacje o tym, kto dokona³ modyfikacji jako ostatni. + + +Warunki kopiowania samego Emacsa s± bardziej skomplikowane, ale zgodne +z t± ide±. Proszê, przeczytaj plik COPYING, po czym rozdaj swoim +znajomym kopie Emacsa. Pomó¿ têpiæ obstrukcjonizm w informatyce, +u¿ywaj±c, tworz±c i dziel±c siê oprogramowaniem swobodnym. + ;;; Local Variables: -;;; mode: fundamental -;;; coding: latin-2 +;;; mode: fundamental +;;; coding: latin-2-unix ;;; End: + + +